ERZURUM KONGRESİAmasya Genelgesi'nde, İstanbul Hükümeti'nin şiddetle eleştirilmesi, İçişleri Bakanı Ali Kemal'i çok rahatsız etmişti. Bu nedenle, valiliklere 23 Haziran 1919 tarihinde gönderdiği gizli şifrede Mustafa Kemal Paşa'nın görevinden alınmış olduğunu belirterek, Paşa ile hiçbir resmi yazışmaya girilmemesini emretmişti. Mustafa Kemal'in Erzurum'a gidişine kadar; İstanbul ile arasındaki gerginlikte bir yumuşama olmadı. Bunun üzerine, 30 Haziran 1919'da Harbiye Nazırı (Savaş Bakanı), kendisine padişahın bir emrini iletti. Bu emirde, Paşa'ya rapor olarak Anadolu'nun bir köşesinde dinlenmesi öneriliyordu. Mustafa Kemal buna da uymayınca, Harbiye Nazırı padişah adına İstanbul'a dönmesini emretti. Mustafa Kemal Paşa 8/9 Temmuz gecesi Sarayla telgraf başında sert bir tartışmaya girdi. İstanbul'a geri dönmesi bunu yapmazsa resmi görevinin biteceği konusunda bir kere daha uyarıldı. Sonuçta, Mustafa Kemal'in görevinden alındığı duyurulunca, Paşa da bu karardan hemen sonra, askerlikten istifa ettiğini ve artık Anadolu'da "kutsal amaç için her türlü özveri ile çalışmak üzere milletin bağrında bir ferdi mücahit (sıradan bir savaşçı) gibi çalışacağını" açıkladı. Yine aynı gün İngiliz albayı Rawlinson, ertesi günü toplanacak olan kongrenin zor kullanılarak dağıtılacağı tehdidinde bulundu ve bu hareketi nedeniyle, Paşa tarafından nazikçe kovuldu. İstanbul Hükümeti, 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa'ya, Mustafa Kemal Paşa'yı tutuklaması için emir verdiyse de, Kazım Paşa, herşeyin bilincinde olduğundan, Mustafa Kemal'i tutuklamak bir yana, karşısında selam durarak, "Ben ve Kolordum emrinizdeyiz. Bundan sonra dahi ne emriniz varsa, yerine getirmeyi bir şeref bilirim." diyerek ona bağlılığını bildirdi. |