Dikimhane

1. Dikimhane

Dikimhanede önce hassas işçilik isteyen küçük parçalar (örn; cep , yaka, marjet, pens) dikilir. Sonra montaj bölümünde ön işlemleri tamamlanmış parçalar biraraya getirilip birleştirilirler. Gerekli yerlerde ara ütüler kullanılır, ara kontroller yapılır. Dikim bittikten sonra iplik temizleme ve kalite kontrol işleminden geçirilir ve ütüye gönderilir.

1.1. Dikimhanede Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması

Dikimhanede değişik üretim sistemleri kullanılabilir. Ancak bu sistemlerin herbirinde özel koşullara uyacak şekilde tasarıma ilave edilebilecek birçok değişiklik olabilir. Kimi zaman bu sistemler kombine edilerek de kullanılabilir. Genel olarak en çok kullanılan dikim sistemleri aşağıda belirtilmiştir.

1. Baştan sona bitirme (Tek çalışma sistemi)
2. Düz bant ya da Konveyör sistemi
3. İlerleyen hat sistemi
4. Derleyen demet üniteli bant sistemi
5. Seçici Konveyör sistemi
6. Esnek akış sistemi (Çok yölü sistem)
7. Blok çalışma sistemi

1.1.1. Baştan sona bitirme (Tek çalışma sistemi)

Giysiyi bir operatörün baştan sona dikip bitirmesi şeklinde olan geleneksel bir imalat yöntemidir. Bu nedenle yalnız ısmarlama ya da numune yapımı gibi tek parçalı üretimler için uygundur.

1.1.2. Düz bant ya da Konveyör sistemi

Düz bant sisteminde konveyörün yanında uzanan ya da konveyör olmaksızın düz bir hat şeklinde işlemlerin birbiri ardınca sıralandığı durumda üretim yapılır.

Şekil 1: Düz bir hat şeklinde işlemlerin birbiri ardınca sıralandığı düz bant sistemi

Bu esnekliği olmayan bir sistemdir, ürünün değişmesi halinde hattın tümü ya da bir kısmı tekrar düzenlenmelidir.

1.1.3. İlerleyen hat (Senkro-Akış) sistemi

Parçaların bir makinacıdan diğerine kanalize edildiği bir sistemdir. Bu sistem düz hattan daha fazla yer kaplar ancak mühendislik için sınırlıda olsa bazı avantajları vardır. Sınırlı olmasının nedeni geçiş kenarlarının yerleşimidir.

Şekil 2: Dikilecek parçaların bir makineden diğerine verildiği ilerleyen hat sistemi

1.1.4. Yüz yüze bant sistemi

Bu sisteme yüzleri birbirine dönük iki sıra makinenin oluşturduğu bir hattı içerir. Bir uçta birikimlerin oluşturduğu bir küme vardır ve iş akışı makineden kümeye, kümeden makineye şeklinde devam eder.

Ancak bu sistem genellikle sadece düz makinecileri ihtiva ettiği için yüksek esnekliğe sahiptir. İlikçiler ve overlokçular gibi özel makineciler bantın dışındadır, muhtemelen bu tipteki birkaç banta birden hizmet vermektedir.

1.1.5. İlerleyen demet üniteli bant sistemi

Bu sistemde işlemler birbiri ardına sırayla dizilmişlerdir. Her işlem için yaklaşık dengeyi sağlamak üzere yeterli sayıda makine yerleştirilmiştir. Birbiri ardınca gelen her iki işlem arasında ara işlem birikimi için raf vardır.

Şekil 3: İşlem alanlarının birbiri ardınca ilerleyen demet üniteli bant sistemi

1.1.6. Seçici Konveyör sistemi

Bu sistem, karışık bir ürün çeşitliliğinin bir grup operatör ile karmaşık işlem sıralamalarında kanalize edildiği durumlarda uygulama alanı bulur.

Seçici konveyöre mekanize ilerleyen demet sistemi de dinilebilir.

1.1.7. Esnek akış sistemi (Çok yönlü sistem)

Bu sistem örneğin 20 dikiş işçisi, her biri hesaplı esnek bir çalışma yerinde ve işler yan tarafındaki raf içinde gelecek, şekilde diyagramda gösterildiği gibi çalışmaktadır. Birden fazla çalışma yeri, tipi olmasına rağmen (örneğin; kilit dikiş ve overlok çalışma yerleri) makineler, akışın doğru sıralamada doğru sayıda operatör kullanarak planlanabileceği şekilde dizilmiştir.

Şekil 4 : İki modelli bir çalışmadaki esnek akış sistemi diyagramı
1.1.8. Blok çalışma

Aynı işlemi gören makineler (örneğin; 301 dikiş makineleri grubu) bloklar halinde bir araya toplanır. Dikilecek parçalar blok şekilde çalışılır. Her bloktan sonra ara depoya gelir.

Blok çalışma sisteminde işlemlerdeki bir aksamadan dolayı zaman kaybı çok olur. İşlemlerdeki bir aksama bütün sistemin aksamasına neden olur. Parçaların transport işlemi karışıktır ve akıcı değildir.

1.2. Dikimhane Taşıma Sistemleri

Konfeksiyon işletmelerinde üretim sırasında giysi parçalarının nakliyesinde uygulanan sistemlerdir.

Dikimhanede kullanılan en önemli taşıma araçları ve sistemleri şunlardır:

1. Elle taşınan sepetler
2. Tekerlekli arabalar
3. Askılı taşıma sistemleri
4. Bantlı taşıma sistemleri
5. Asansör

1.2.1. Dikimhane taşıma sistemleri

Sepetler; tasnif bölümünde düzenlenerek dikime hazır hale getirilen demetlerin dikimhaneye taşınmasında kullanılan taşıma araçlarıdır.

1.2.2. Tekerlekli arabalar

Dikime hazır hale getirilmiş demetlerin üretiminde hareketliliğini sağlamak amacıyla kullanılan giysi türüne malzemelerle donatılmış, altında rulmanlı tekerlekleri olan araçlardır.



1.2.3. Askılı taşıma sistemleri

Konfeksiyon işletmelerin de son üretimde giysi parçalarının bir üretim bölümünden diğerine askıda taşındığı sistemlerdir.

1.2.4. Bantlı taşıma sistemleri

Konfeksiyon işletmelerinde seri üretiminde giysi parçalarının bantlı sistemle taşındaığı uygulamalardır.

1.2.5. Asansör

İki veya çok katlı binaya sahip konfeksiyon işletmelerinde üretimle ilgili parçalar katlar arasında asansör ile taşınır.

1.3. Ön İşlemler

Yaka, manşet, cep kapağı, cep torbası gibi ufak parçalarının hazırlanması, pantolon ve etek gibi giysilerin iç temizliği için kenar overloklanması gibi işlemler bu bölümde yapılır. Ayrıca gerektiğinde ütü ve form presi çalışmalarında çok zaman aldığından, iyileştirme çalışmaları yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Kısmı otomasyonu iş yerlerinin büyük çoğunluğuna burada rastlanır.

1.3.1. Montaj işlemi

Ön işlemleri tamamlanış giysi parçaları bir araya getirilerek komple giysiye dönüştürülür. Dikim işine ilaveten ütü çalışmaları da yapılabilir.

Montaj işleminde parçaların bir araya dikilmesinde kıvırma, çevirme gibi hareketlere rastlandığından, işlemin ön hazırlık grubundan olduğu gibi tam otomatik olarak yapılması henüz zordur. Bazı firmalar tarafından örneğin kol takma işi yapan robot dikicileri geliştirilmiştir.

Montaj sırasında masa üzerinde duran parçalarda yapılan büzdürme, yetirme, kırma gibi işlemler için ön işlemler grubundaki sistemleri kullanılabilir.

II. BÖLÜM

TEMEL DİKİŞ SINIFLARI VE MAKİNELERİ

Bu bölümde;

1. Temel dikiş sınıfları,
2. Dikiş makineleri;
3. Düz (Kilit, çift baskı) dikiş (sınıf 300)
4. Zincir dikiş (sınıf 100 ve sınıf 400)
5. Overlok dikiş (sınıf 500)
6. Kapama dikişi (sınıf 600)
7. El dikişleri (sınıf 200) konuları incelenmiştir.

2.1. Temel Dikiş Sınıfları

Temel dikişler genellikle altı sınıf olarak sınıflandırılmıştır.

1. Sınıf 100 zincir dikişleri,
2. Sınıf 200 el dikişleri,
3. Sınıf 300 düz (kilit, çift baskı) dikişler,
4. Sınıf 400 çok iplikli zincir dikişler,
5. Sınıf 500 overlok dikişler,
6. Sınıf 600 kapama (örtme) amaçlı dikişlerdir.

2.1.1. Zincir dikişler (sınıf 100)

Bir veya daha fazla iğne ipliğinin kumaş katları arasında geçerek karşı yüzeyde kendisiyle ilmeklendiği dikiş tiğidir. Zincir dikişin 101, 102, 103, 104, 105, 107 ve 108 gibi dikiş tipleri vardır. Bunlar; çamaşır endüstrisinde ve kenar bastırma gibi işlemlerde kullanılır.

2.1.2. El dikişleri (sınıf 200)

Dikiş malzemenin içinde tek kat halinde geçen tek bir iplik tarafından meydana getirilir. El dikişlerinin; 201, 202, 204, 205, 206, 209, 211, 213, 214, 215, 217, 219, ve 220 gibi tipleri vardır.

2.1.3. Düz (kilit, çift baskı) dikişler (sınıf 300)

İğne ipliği ile masura ipliklerinin kumaş katı arasında bağlantı oluşturmasıyla meydana getirilir. Düz dikişin; 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319 ve 320 gibi tipleri vardır.

Düz dikişler iki veya daha fazla kumaş katını birleştirmede ya da tek tek kumaş katını dikmek için kullanılır.

2.1.4. Çok iplikli zincir dikişler (sınıf 400)

İki veya daha fazla iplik grubu ile oluşturulur. Bir iplik grubunun halkaları malzeme içinden geçirilir, diğer iplik grubunun halkaları ile farklı iplikle halka geçişi ve çapraz bağlantı yaparak sağlamlaştırılır. İki iplikli zincir diğişin; 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416 ve 417 tipleri vardır.

Çok iplikli zincir dikirler pantolon ağ dikişlerinde ceket arka orta dikişinde, yan birleştirme dikişlerinde ve giyside esnek dikiş istenen yerlerde uygulanır.



2.1.5. Overlok dikişler (sınıf 500)
Bir veya daha fazla iplik grubu ile yapılır. Bu dikişin esas özelliği en az bir gruptaki iplik halkalarının malzemenin kenarı etrafında geçirilmesidir. 500 sınıf dikişlerin; 501, 502, 5003, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514 ve 521 gibi tipleri vardır.

Overlok dikişleri; kumaş kenarlarında temizleme, birleştirme işlemleri gibi yerlerde kullanılır. Overlok dikiş özellikle örme kumaşlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

2.1.6. Kaplama ((örtme) amaçlı dikişler (sınıf 600)

İki veya daha fazla iplik grubu malzemenin her iki yüzünü de kaplar. Bu sınıfın; 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608 ve 609 gibi tipleri vardır.
Bu dikişler elastik olduğundan örgüden mamul iç çamaşırı, tişört gibi ürünlerde, etek ucu, kol ağzı gibi yerlerde kapatma dikişi olarak kullanılır.
DİKİŞLERİN SINIFLANDIRILMASI

Dikişler uluslar arası kuruluşlar tarafından genel olarak temel sınıf halinde sınıflandırılmış dikişlerin her biri, dikiş türleri farklı olmasına rağmen temel çalışma prensiplerine dayanır. Bu yaklaşım Federal Standart 751’in sınıflandırma sisteminde değişmiştir.

Uluslar arası Federal standartlar şunlardır;
a. DDD-s-751,
b. No: 751
c. No: 751a

Bu federal standartlara göre dikiş tiplerinin sınıflandırılması tabloda gösterilmiştir.

DDD-s-751’deki dikiş tipi kendi büyük sınıfındaki genel yapı faydalarıyla yapılmıştır, aynı durum Federal Standart 751’deki yeni sınıflandırma için geçerli değildir. İki tanımda dikiş tipi her iplik grubunun kumaştan geçtiğini ortaya koyar. 100 ve 200 sınıfları kendi iplikleri için sadece bu karakterlere sahiptirler. DDD-S-751 100 dikiş tipini 200 dikiş tipinden ayırır. 100 dikiş tipi iplikleri ilmeklerle şekillendirir ve bu ilmeklerle dikiş oluşturur. Diğer yandan sınıf 200 dikişin temel yapı prensibi, delme işlemi bir iğneyle yapıldıktan sonra dikiş hattı ipliğinin toplam miktarının kumaşta birbirini takip eden her dikiş delme işleminden geçmesini gerektirir. Federal Standart 751’de 201, 202 ve 204 dikiş tipi, bu prensipten ayırır. 203 dikiş tipinde, ipliğin toplam miktarı kumaşta birbirini işleyen ve iğneyle yapılan delme işleminden geçmez. Gerçekte, 203 dikiş 101 dikişle aynıdır. Bunu görmek için 203 tipi dikişin yukarısını aşağıya getirmek gerekir.


















TABLO: Dikiş tipi, dikim tipi ve bitim dikişlerinin miktar açısından DDD-S-751, 751 ve 751a ‘nın karşılaştırılması
Federal Standartlar DDD-S-751, 751, 751a altı büyük dikiş hattını sınıflandırır. Bunlar;
1. SS-Üst üste bindirilmiş dikim
2. LS-Katlamalı dikim
3. BS-Bağlamalı birleştirme dikim
4. FS-Düz yassı dikim
5. OS-Süsleme dikiş
6. ES-Kenar bitirme dikişi

1) Üst üste Bindirilmiş (SS) dikim

İki kumaşın tüm yüzeyleri birbiri ile çakışacak şekilde kumaşlar üst üste konumdayken dikilir. Üst üste bindirilmiş dikişlerden Fransız dikişi bazı giyim işlerinde kullanılan SSe-2 dikişin varyasyonu için kullanılan bir piyasa terimidir. Sse-2 dikişde ikinci dikim işlemi iki dikiş sırası arasındaki dikiş köşesini çevrelemez. Fransız dikişinde ikinci işlem iki dikiş arasındaki dikiş köşesini çevreler.


2) Katlamalı (LS) dikim

Dikişlerden bir tanesinin köşesi katlanıp, dikiş hattı yerine kaldırıldığında kıvrılmış dikişler olarak adlandırılır.

a. Bağlamalı birleştirme (BS) dikim

Kumaş kenarına değişik genişliklerde kumaş şeritlerinin değişik şekillerde bağlanmasında kullanılan dikiş işlemidir.

b. Düz yassı (FS) dikim

Karşılıklı iki kumaşın yassı olarak birleştirilmesinde kullanılan dikim işlemleridir.

5) Süsleme (OS) dikişi

Süsleme amacıyla değişik şekillerde uygulanmış dikişlerdir.
6) Kenar bitirme (EF) dikişi

Kumaş kenarlarına uygulanan dikişlerdir. Sınıflandırılmış dikiş hatları için diğer örnekler şunlardır:

LSaj-1 : Biyeli dikiş
SSF-3 : Atmalı dikiş
SSh-2 : Örtme dikiş (reçme)
SSq-2 : Sandviç dikiş
SSp-1 : Tek iğneli Fransız dikişi
BSy-2 : Taklit Fransız dikişi

III. DİKİŞ MAKİNELERİ VE DİKİŞ MAKİNESİ ÇEŞİTLERİ


3.1.Dikiş Makineleri
Birbirine bağlanmış iplikler ve ilmeklerle bir dikiş dizisi oluşturarak dikim işlemini gerçekleştiren makinelerdir.

Dikiş makinesi yapımındaki gelişmeler 18. yüzyılın ortalarında 19. yüzyılın ortalarına kadar Elias Heve ve Merrit Singer’in çalışmaları ile devam etmiştir. Daha sonraki yıllarda değişik firmalarda bu alanda çalışarak çeşitli dikiş tipleri, makine, aparat ve mekanizmalarını geliştirmişlerdir. Bu alandaki gelişmeler daha kaliteli ve yüksek üretim için temel prensipler değişmeden günümüze kadar sürüp ve bundan sonrada sürecektir.

3.2.1. Dikiş Makineleri Çeşitleri

Konfeksiyon sanayiinde kullanılan dikiş makineleri iki şekilde sınıflandırılır :
a. İşleme şekline göre dikiş makinesi çeşitleri;
b. Yapılan dikiş tipine göre dikiş makineleri çeşitleri.

İşleme şekline göre dikiş makinesi çeşitleri
İşleme şekline göre dikiş makinesi çeşitleri şunlardır;
i. Klasik dikiş makineleri,
ii. Yarı otomatik dikiş makineleri,
iii. Otomatik dikiş makineleri.

3.2.1.1. Klasik dikiş makineleri

Dikiş işleminde kumaşın alınması, dikiş makinesindeki ilk pozisyonun verilmesi, tüm dikiş süresinde kumaşın beslenmesi, dikilmiş kumaşın çekilip çıkarılması el ile gerçekleştirildiği makinelerdir.

3.2.1.2. Yarı otomatik dikiş makinesi

Makineci makineyi harekete geçirdikten sonra, dikiş işlemi aşamasını kendi kendine kontrol edebilen ilik açma, düğme dikme, fleto dikme, etiket dikme gibi işlemleri yapabilen dikiş makineleri ya da otomatlardır.




3.2.1.3. Otomatik dikiş makineleri

Bu tür dikiş makinelerinde makineci yalnızca kumaş yığınıyla makine arasında bağlantıyı sağlar. Makinenin kendisi kumaşı alır, yerleştirir, diker ve dikilmiş parçaları çekip alır.

Dikim hattındaki yerlerine göre sınıflandırıldığında değişik otomatik dikiş makineleri vardır. Çevre dikicileri iğne noktasından önce köşebentlere ve dikiş yönelim kontrolüne sahiptir.

Profil dikiciler; dikiş işlemini tamamlayan köşeleri ve/veya eğrileri (patlar, cepler, yakalar, kolların yenleri gibi) dikerler. Bu işin şablon veya köşegenle yapılır, amacı dikiş süresince, dikişin istenen bölgenin dışına çıkması engellemektir.

Bütün yarı otomatik profil dikiş makinelerinde toplama veya konumlandırma kol gücüyle makineci tarafından kontrol edilir. Bazı profil dikiş makinelerinde kumaşın dışarı çekilmesi kol gücüyle bazılarında ise otomatik olarak yapılır. Birçok otomatik veya yarı otomatik dikiş makinesinin klasik parçalarına ek olarak iki sistem daha vardır. Bu sistemler; hidrolik akışkan kontrol sistemi ve/veya elektronik hafızalı banka sistemidir.

3.2.2. Yapılan dikiş tipine göre dikiş makinesi çeşitleri

Bunlar;
1. Düz dikiş makinesi
2. Zincir dikiş makinesi
3. Overlok dikiş makinesi
4. Recme dikiş makinesi
5. El dikiş makinesi
6. Kapama dikiş makinesi

3.2.2.1. Düz dikiş makinesi
Düz dikiş makineleri temel bir dikiş olan düz dikişi gerçekleştiren makinelerdir. Bu makinelerde dikiş oluşumu iğnenin aşağı yukarı hareketi ve kavrayıcının iğne ipliğini yakalayarak ipliklerin birbirine bağlanması ile meydana gelir.

Klasik düz dikiş makineleri alt transportludur. Kalın kumaşlarda,birleştirme dikişlerinde yada astar, visotin, kumaş gibi birkaç malzemenin birlikte dikildiği durumlarda üst transportlu ve iğne transportlu makineler kullanılır.

Düz dikiş makinelerinde diferansiyel transport da kullanılmaktadır. 304 tip dikiş yapan dikiş makinesi, düz dikiş makinesi olarak adlandırılır. Diğer makineler özel makineler olarak kabul edilir. Çünkü; 304 dikiş sınıfı makine, pek çok giysiyi tamamen yapabilmek ya da giysi yapımında pek çok işlemi yapabilmek için kullanılabilecek tek makinedir.

Sanayide ve evlerde en çok kullanılan dikiş makinesi tipidir.

3.2.2.1.1. Bıçaklı düz dikiş makinesi

Bıçaklı makineler; fazla payın kaba ve kötü bir görünüm oluşturduğu düzgün ve sabit genişlikte kenar dikiş payı istenen dikişlerde kullanılır.

3.2.2.2. Zincir dikiş makineleri

Zincir dikiş makineleri konusunda;

a. Tek iplikli zincir dikiş makineleri
b. İki iplikli zincir dikiş makineleri

3.2.2.2.1. Tek iplikli zincir dikiş makineleri

Tek iplikli zincir dikiş makinesi iğneden gelen üst ipliğin oluşturduğu ilmeği, iğnenin bir sonraki alçalması ile bunun içinden geçmesine dek aynı pozisyonda tutarak 101 tip dikişleri oluşturur.

Tek iplikli zincir dikiş makineleri;
a. Düğme dikme makinesi ile düğme dikme,
b. İç çamaşırları iliklerini açmada,
c. Teyelleme işlemlerinde,
d. Etiket dikmede,
e. Astar ve kenar kısımların tutturulması gibi işlerde kullanılır.

3.2.2.2.2. İki iplikli zincir dikiş makineleri

Alt ipliğin masura yerine lüper üzerinde taşındığı, iğne ve lüperin sıra ile birbirlerini oluşturduğu ilmeklere girdiği ve ilmeklerden kesiksiz bir zincir. Oluşturulan iki iplikli zincir dikiş makinesidir. Bu makine tek ve çift iğneli olabilir. Bu makine ile daha esnek dikiş elde edilir.

İki iplikli zincir dikiş makineleri;

f. Tişört ve iç çamaşırlarda,
g. Ceket kolu, pantolon, etek, palto yan birleştirme dikişlerinde,
h. Pantolon ağ dikişinde,
i. Ceket arka, orta dikişinde,
j. Gömlek yaka dikişi ve roba birleştirmesi gibi esneklik istenen yerlerde kullanılır.

3.2.2.3. Reçme Makineler

Özellikle örme giysilerde (bay ve bayan iç çamaşırları, jogging takımlar gibi) kenar kıvırma, lastik takma, kol ucu veya yakaya bant geçirme, birleştirme dikişlerinde dekoratif süsleme amacıyla kullanılan, 2 veya 3 iğneli zincir dikiş makinesidir.

2 iğne, 3 veya 4 iplikle oluşturulan reçme dikişi esnek bir dikiştir. Reçme makinesi iğne plakası, iğne bağı, baskı ayağı, transport ve aparat değişimleriyle etek reçme veya bant reçme olarak kullanılabilir.

3.2.2.3.1. Bıçaklı dantel reçme makinesi

İç çamaşırlarında dantelli dış kenar lastiği takmak için kullanılan, üstten lastik besleme aparatı ile donatılmış, iki iğneli normal reçme dikişi veya üç iğneli karyoka dikişi yapabilen reçme makinesidir.

Bu makinelerde, lastik besleme hızı, lastik gerginliği ve lastik genişliğine göre dikiş mesafesi ve sıklığı ayarlanabilir.

3.2.2.4. Overlok dikiş makineleri

Sürfile, temizle, birleştirme amacıyla kullanılan değişik kumaş çeşitlerine ve işlemlere göre farklı tipleri bulunan dikiş makinesidir.

Overlok makineleri, sarma dikişi ya da emniyet dikişi ile beraber sarma dikişi yaparak kumaş kenarlarını dikiş tipleriyle kapatırlar. Kullanılan iplik sayısına göre tek iplikli, 2 iplikli, 3 iplikli, 4 iplikli, 5 iplikli ve 6 iplikli overlok makineleri vardır.

k. Tek ve iplikli overlok makineleri; patlet parçası sürfilesi gibi küçük parçaların temizleme ve sürfile işlemlerinde,
l. 3 ve 4 iplikli overloklar; birleştirme dikişlerinde,
m. 5 ve 6 iplikli overloklar; dayanıklı olması istenen birleştirme dikişlerinde kullanılır.

Overlok makinelerin;
a. Kastırmalı overlok,
b. Çektirmeli overlok,
c. Kot (Jean, denim) overloğu gibi çeşitleri vardır.

3.2.2.4.1.Kastırmalı overlok dikiş makinesi

Örgü kumaşların birleştirilmesinde kullanılan, iplik zinciri kıstırıcı olan overlok makineleridir. Kıstırmalı overlok dikişi üç iplikli overlok makinesinde iğne plakasına takılan ve yaprak adı verilen parça ile oluşturulur.

3.2.2.4.2. Çektirmeli overlok makinesi

Yardımcı ve dişli yüzeyli bir sevk silindirinin transport işlemine yardımcı olduğu ve genellikle denim kumaşlarının dikiminde kullanılan çektirmeli overlok makinesidir.

3.2.2.4.3. Kot (Jean, denim) overloğu

Kot giysilerin özellikle iç paça ve yan birleştirilmelerinde kullanılan overlok makineleridir.

3.2.2.5. El dikiş makineleri

Yaka kenarları gibi yerlerde süsleme amacı ile kullanılan, iğnenin dalıp çıkma hareketinin altta ve üstte bulunan iki çene (tutucu) ile gerçekleştirildiği makinedir.

İğne kumaştan alttaki ve üstteki çenelerden herhangi biri ile çıkarıldığı anda kumaş iğne altında hareket ederek dikiş boyunun oluşumu sağlanır. El dikişi yapan makinelerde iki ucu sivri ve deliği ortasında bulunan iğneler veya kancalı uçlu iğneler kullanılmaktadır.El dikişi yapan makineler nokta, çizgi veya çizgi çizgi şeklinde tek iplikli el dikişini uygular. Dikiş adımı 6 mm’ye kadar ayarlanabilir.

3.2.2.6.Kapama dikiş makineleri

Kapama (örtme) dikiş makinelerine örnek olarak;
a. Karyokalı reçme dikiş makinesi,
b. Flatlok dikiş makinesi verilmiştir.

3.2.2.6.1. Karyokalı reçme dikiş makinesi

Genellikle örme giysilerde süsleme ve baskı amacıyla kullanılan makinelerdir. Üç iğneli; iplik kesme tertibatlı ve eksantrik kumandalı olan karyokalı reçme makineleri açık halde veya önceden kapanmış triko giysilerin dikiminde kullanılır.

3.2.2.6.2. Flatlok makinesi
İki kumaşın yan yana dikilmesi ve aynı zamanda kenarlarının kesilmesinde kullanılan makinedir. Flatlok makinesinde yatay olarak çalışan kumaş kesme tertibatı ve otomatik ayarlı diferansiyel transport tertibatı bulunur. Flatlok makinesi triko, iç çamaşırı, eşofman vb. örgü giysilerin dikiminde kullanılır.
4.2. İŞ AKIŞ DİYAGRAMINDAKİ OPERASYONLAR; GETİRİLEN
ELEŞTİRİLER VE ÖNERİLER

(Aşağıdaki operasyonların tümünde dağılım zamanı temel zamanın %17’si olarak hesaplanmıştır.)

OPERASYON NO: 1
Manşet astarlama :
Kullanılan makine : Brother DB2 B735-3
Kullanılan ek düzenek : Gaz ayağı
Yöntem : İşçi, kucağından aldığı telalı manşet parçasının telayı görmeyecek şekilde kenarını kıvırarak ayak altına yerleştirir.
Temel zaman : 10.9 sn
Dağılım zamanı : 1.8 sn
Birim süre : 12.7 sn ~ 13 sn

OPERASYON NO: 2
Manşet Tulumlama :
Kullanılan makine B2 B735-3
Kullanılan ek düzenek :
Yöntem : İşçi, solundan ve sağından aldığı parçalardan alt parçayı makine sehpası üzerine yerleştirip, telalı parçayı bu parça üzerine koyar. Alt parçanın payını üst parça üzerine kıvırarak tela tarafına dikimi yapar.
Temel zaman : 14.11 sn
Dağılım zamanı : 2.89 sn
Birim süre : 17 sn
Öneri : Bu operasyonda kenar kesicili makine kullanılabilir. Zira, yukarıdaki operasyondan sonra dikilmiş parçalar bir işçi tarafından toplanarak overlokta kenar kestirme işlemi uygulanmaktadır. Bu işlem ortalama 24 saniye sürmektedir. Arka sayfalarda, önerilen makinenin maliyet açısından karşılaştırılması yapılacaktır.

OPERASYON NO: 3
Manşet Pres :
Kullanılan makine : Ewa-Tex manşet presi
Kullanılan ek düzenek : -
Yöntem : İşçi, kucağından aldığı manşeti kalıba yerleştirdikten sonra pres içine iter. Belirli bir süre pres içinde kalan manşet parçası otomatik olarak kalıpla birlikte çıkar. İşçi manşeti sağına bırakır.
Temel zaman : 12.8 sn
Dağılım zamanı : 2.82 sn
Birim süre : 14.42 sn ~ 16 sn

OPERASYON NO: 4
Manşet çıma :
Kullanılan makine : Brother DB2 B791-103
Kullanılan ek düzenek : 0.5 cm çıma ayağı
Yöntem : İşçi, manşet demetini makine üzerine sağına koyarak buradan alır. Ayak altına yerleştirip, dikerek makine sehpası üzerine soluna koyar.
Temel zaman : 9.96 sn
Dağılım zamanı : 2.04 sn
Birim süre : 12 sn

OPERASYON NO: 5
Yaka Ön Dikimi :
(a) Uzun Kenar Dikimi :
Kullanılan makine : Brother DB2 B795-113
Kullanılan ek düzenek : -
Yöntem : İşçi, kucağından parçayı makine üzerine koyar, sağ tarafından aldığı telalı parçayı bunun üzerine yerleştirir.
Temel zaman : 7.68 sn
Dağılım zamanı : 1.3 sn
Birim süre : 8.98 sn ~ 9 sn
(b) Kısa Kenar Dikimi :
OPERASYON NO: 1
Kullanılan makine : Brother DB2 B795-113
Kullanılan ek düzenek : -
Yöntem : İşçi, kucağından altına yerleştirip, iki kenarı arka arkaya diker.
Temel zaman : 7.1 sn
Dağılım zamanı : 1.2 sn
Birim süre : 8.6 sn ~ 9 sn

OPERASYON NO: 6
Yaka Uç Çevirme :
Kullanılan makine : Uç çevirme otomatı
Kullanılan ek düzenek : -
Yöntem : İşçi, solundan aldığı yakanın önce bir ucunu, ardından diğer ucunu çevirerek, sağına sehpa üzerine bırakır.
Temel zaman : 11.9 sn
Dağılım zamanı : 2 sn
Birim süre : 13.9 sn ~ 14 sn
Eleştiri : Kullanılan otomatın uç kesme fonksiyonu olduğu halde kullanılmamaktadır. Bu durumda iki dikiş arasında kalan parça, uç çevrildiğinde bir kütle oluşturmaktadır. İşçi bu kütlenin oluşmasını engellemek üzere ucu daha fazla çektiği için yaka uçlarında dikiş patlakları ya da kumaş delikleri oluşabilmektedir.

[AyTeK54]

paylaşım için teşekkürler