Karaağaç Ölümü Hastalığı

KARAAĞAÇ TÜRLERİNİN HASTALIĞA KARŞI DAYANIKLILIKLARI YA DA DUYARLILIKLARI

Yabancı karaağaçlardan, Amerika orijinliler, bilhassa Ulmus americana L. (Amerika karaağacı) ve ayrıca Ulmus proaera Salisb. (İngiliz karaağacı) hastalığa çok hassastır. Bundan başka Ulmus minör Miller (Ova karaağacı) ve Ulmus glabra Huds. (Dağ karaağacı) da duyarlı türler arasındadır. Buna karşılık Asya türleri olan Ulmus pumila L. (Sibirya karaağacı) ve Ulmus parvifolia Jacg. (Çin karaağacı) daya­nıklı türlerdir (Sümer,1984).
Ülkemizde bulunan üç yerli karaağaç/türümüz ara­sında, en hassas durumda olan ve en fazla zarar veren ka­raağaç Ulmus minör Miller subsp minör (Ulmus suberosa moench) dur. Hastalığın yayılmış bulunduğu yörelerde Ulmus minör Miller subsp. canescens'ler da akut olarak hastadır. Ancak Akdeniz bölgesindekiler sağlıklıdırlar. Ulmus glabra türün­de hastalık bazen ortaya çıkmaktadır. Ulmus leavis pall. Hastalıksız ve en dayanıklı karaağaç türümüz olarak görülmektedir.
2.7. HASTALIĞIN ÜLKEMİZDEKİ DURUMU

Hastalık Trakya'da aşırı şekilde şiddetli ve yaygın­dır. Marmara bölgesi ve bütün Karadeniz bölgesinde karaağaç­ları yok edecek derecede çok şiddetli olarak hüküm sürmek­tedir. Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerindeki karaağaçlarda görülmemiş olmasına karşılık, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yer yer yayılmış durumdadır. Sağlıklı ağaçların da bulunduğu Ege ve İç Anadolu'da hastalık, Muğla ve Kayseri'ye (Yeşilhisar) kadar güneye inmektedir. Tespitlere göre karaağaç ölümü hastalığı Türkiye'de, Muğla (Gökova Körfezi)- Artvin arasında çekilecek bir hattın kuzey batısı ve özellikle ku­zeyinde hüküm sürmektedir. Çok aşırı zarara uğramış ka­raağaçların da bulunduğu güney batıdaki üç yayılış yeri olan Muğla yöresinden başka, orta Anadolu'da, hastalığın şiddetli tahribat yaptığı Kuzey Anadolu ve mevcut bulunmadığı Güney Anadolu arasında bir geçiş bölgesi durumundadır (Sümer, 1984).
Ülkemizde hastalık görülen yörelerde yaşlı ağaç­ların çoğunlukla kurumuş, hastalıklı olan genç karaağaçla­rın da patolojik bir görünüm arz ettikleri gözlenmektedir. Kuruyup yok olmuş yaşlı ağaçların yerlerinde şimdilik sağlıklı olan oldukça genç fertler yetişmiştir fakat bunları da kabuk böceği saldırısı için yeterli büyüklüğe geldiklerinde muhtemelen yok olacaklardır.
Trabzon-Meryemana ve Karataş dereleri yörelerinde Dağ karaağaçları (Ulmus glabra Huds.) kitleler halinde bu hasta­lık nedeni ile ölmektedir (Anşin 1976).
Trabzon ve yöresinde doğal yayılış gösteren Ulmus minör Miller ve (Ulmus glabra Huds.) larda hastalık çok şiddetli bir şekilde hüküm Sürmektedir. Bölgede 1970'li yıllardan sonra görülmeye harlayan hastalık 1980'den sonra hızla yayılmıştır. Deniz seviyesinden, Abietum orman zonuna (1600 m.) kadar, böl­gede yayılan karaağaçların çoğu hastalıktan dolayı kuruyup yok olmuştur (Resim. 4).
Hastalık günümüzde de etkisini sürdürmektedir. Birçoğu kuruyarak ölen karaağacın bulunduğu bir yörede hastalıktan etkilenmemiş aynı türden genç ve iyi yetişme muhiti koşulla­rına sahip fertlere de rastlamak mümkündür.Arazide artık yaşlı karaağaçlara rastlamak bir mucize olarak görülmekte­dir.