Batıda Oluşum Süreci İçerisinde Gravür ve Serigrafi

Tipografik baskı tekniğinde; fotoğraf, illüstrasyon, yazı, sembol vb. görsel unsurlar için "klişe" adı verilen ve genellikle çinko, magnezyum ya da bakırdan üretilen kalıplar kullanılır. Çizgisel imgelerde ve düşük yoğunlukta tramlanacak ara tonlu çalışmalarda çinko kalıplar tercih edilir. Tram yoğunluğu yüksek olan çalışmalarda ise magnezyum kalıplarından yararlanılır. Bakır ise çok pahalı bir metal olduğundan sadece çok ayrıntılı ve yüksek kalitedeki çizgisel çalışmalarda kullanılır.
3.4.1. Tipografik Baskı Tekniğinin Özellikleri

a. Değişik boyut ve renklerde, yüksek kalitede baskı yapmaya elverişlidir.
b. Baskı sayısına bağlı olmadan standart bir baskı kalitesi elde edilir.
c. Tipografik baskı kalıpları; ofset baskı kalıplarından pahalı, tifdruk baskı kalıplarından ise daha ucuzdur.
d. Elle ya da makineyle yapılan dizgilerle ve orijinal ya da kopya edilerek çoğaltılan baskı kalıpları ile baskı yapmaya elverişlidir.
e. Kalıbın kopyalanarak çoğaltılması pahalıya mal olduğundan, plastik ya da kauçuk kalıplardan ya da stereotipi tekniğinden yararlanılır.
f. Genellikle kitap basımında kullanılan 2. ve 3. hamur kağıtlarda en iyi baskı sonucunu verir.Yazı ile birlikte yarım -tonlu görsel unsurlar da kullanılacaksa, o zaman kuşe ya da 1. hamur kağıtlar tercih edilmelidir. Tipografik baskı pelur kağıttan mukavvaya kadar değişik kalınlıklardaki her türlü kağıda uygulanabilir. Kağıt kalınlığını saptamadaki temel kriter; baskıda kullanılan presin teknik özellikleridir.

a. Dizgi ve klişenin kullanıldığı kalıplarda, yeni bir kalıp hazırlanmasına gerek duyulmadan belirli değişiklikler yapılabilir. Ama tek parçadan oluşan kopyalanmış kalıpta ya da rotatif baskı preslerinde kullanılan eğimli kalıplarda bu tür değişiklikler yapılamaz.
b. Numaralandırılması gereken bilet, fatura, kupon vb. basılı malzemelerde; kağıt ve karton üzerine basılan etiket ve ambalajların bıçakla kesiminde,perfore delikleri açılmasında, alçak ve yüksek kabartma (gofre) baskılarda tipografik baskı preslerinden yararlanılmaktadır.
c. Tipografik baskı tekniğinde prova baskı oldukça ucuza mal olur.[1]
3.5. Tifdruk Baskı Tekniği

Tifdruk baskı, özgün baskı resim tekniklerinden biri olan gravürün ticari biçimidir. Bu teknik, ilk kez 15. yüzyılda Almanya'da uygulanmaya başlamıştır. Tifdruk baskı tekniğinde genellikle silindirik kalıplar kullanılmaktadır.
Tifdruk baskı tekniğini diğer baskı tekniklerinden ayıran diğer önemli özellik de; ister çizgisel, isterse ara tonlu olsun bütün görsel unsurların tramlanmasıdır. Tifdruk tekniğinde tramlama işlemi, tipografi ve ofset baskı tekniğine göre daha karmaşıktır.
3.5.1. Tifdruk Baskı Tekniğinin Özellikleri

• Gerek siyah-beyaz, gerekse renkli baskılarda oldukça yüksek bir kaliteye ve baskı hızına erişilir.

• Değişik kopyalar üzerindeki baskı kalitesi standarttır.
• Bütün baskı teknikleri içinde en güçlü siyah ton ve en geniş renk dizisi tifdruk tekniği ile elde edilebilmektedir.
• Tifdruk, yüksek baskı sayısında ve baskı hızında en ekonomik baskı tekniğidir.
• Tifdruk kalıpları ve silindirleri, tipografi ve ofset baskı tekniğinde kullanılanlardan daha pahalıdır. Buna karşın daha uzun süre dayanırlar.
• Tifdruk tekniğinde her tür kağıda (parlak, mat, düz, grenli) baskı yapılabilir.
• Tifdruk baskı tekniğinde düzeltmeler çok pahalıya mal olur. Çünkü her düzeltme için yeni bir baskı kalıbının hazırlanması gerekir.
• Prova baskılar, tipografi ve ofset baskı tekniğine oranla oldukça pahalıya mal olur.
• Tifdruk tekniği, ara tonlu imgelerin basımında en kusursuz sonucu verir.[1]

III. BÖLÜM

GRAVÜR VE BOYA İLE ENTERİYÖR DENEMELERİ

Çalışmalarıma işlemiş olduğum gravür ve serigrafi tekniklerinin 42.000 yıl öncesine dayanan bir geçmişiyle günümüzde insanların iç yaşantılarını ve beklentilerini yansıtan enteriyörler olarak ele aldım. Bu enteriyörlerden aldığım ip uçları ile eski ve yeninin bir sentezini oluşturmaya çalıştım.
İnsanların yaşadığı ortama önem vermesi, lükse ve konfora yönelmesine sebep olmuştur. Benim de enteriyör çalışmalarım banyo serileri, mutfak ve armatürün gravür, boya ve serigrafi ile yapılmış denemeleridir.

KONU İLE İLGİLİ YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR

ÇALIŞMA : I.
KONU : BANYO 1.
TEKNİK : Gravür, Asitle yedirme.
BOYUT : 17,5 X 25 cm.
Y. TARİHİ : 08.12.1999
Baskı için seçilmiş madeni plaka olan çinko, selülozik tiner ile baskıdan önce temizlendi. Çinko için asit karşısında dayanıklı olan lâk hazırlandı. Lâk, zift ve selülozik tinerin inceltilmesini ile oluşturuldu. Plakanın parlak ve pürüzsüz kısmı tespit edildi ve her iki yüzeyi ince sürülmek üzere lâk ile kaplandı. Plaka yüzeyindeki lâk, kuruyunca hazırlanmış olan desen, sivri uçlu kazıyıcılarla plaka üzerine geçirildi.
Asit karışımını hazırlamak için 1 bardak nitrik aside, 6 bardak su ilave edildi.Plaka çizilen yerlerin çökmesi için hazırlanmış olan aside bırakıldı. Plakanın asitte bekleme süresi 20-25 dakika oldu(Verilen bu süre asidin durumuna göre bazen değişebilir). Asit içindeki plaka ara ara kontrol edildi. İstenilen çukurluğun elde edildiğinden emin olununca, asitten çıkartılıp suya tutuldu. İşlem bitince plaka kurutuldu. Plaka yüzeyindeki lâk gazyağı ile temizlendi.

Baskıya geçilmesi için matbaa mürekkebini pasta ile incelterek ragle ile plaka yüzeyine sürüldü. Plaka yüzeyindeki fazla boya gazete ile temizlendi. Baskı yapılacak olan kağıt yukarıdaki işlemler yapılırken 15 dakika suda bekletildi(Kağıdın suda bekleme süresi, kağıdın cinsine göre değişebilir). Plaka baskıya hazır olduğunda kağıt sudan çıkartılıp fazla suyu alındıktan sonra hemen sonra plaka üzerindeki mürekkep kurumadan baskı işlemine geçildi. Plakanın üzerine kağıt yerleştirilerek presten geçirildi.
Yapılan ilk baskıdan sonra sonuç üzerinde gerekli yerlerde tonlamalara gidilmiştir. Kurşun kalemle üzerinde denemeler yapılmıştır. İkinci baskıda bunlar göz önünde bulundurularak reçine ile tonlamalar verilmiştir.


Plaka yüzeyi, lâk ile en beyaz kalması istenilen yerden başlayarak aşama aşama kapatılmış ve reçine, yüzeyin her tarafına eşit miktarda dökülmüştür. Dökülen toz zerrecikleri elektrikli sobada eritilerek plaka yüzeyine yapışması sağlanmıştır. Daha sonra plakanın arkası da lâklanarak aside atılmıştır. Asitte bekleme süresi asidin durumuna göre bazen 3 bazen 5 dakikaya kadar çıkmıştır. Plaka yüzeyinde kalan reçine kalıntıları tiner ile temizlenmiştir.
Baskı işlemi bitince plakanın kenarları açılı bir şekilde eğelenmiştir. Eğelendikten sonra kenardaki çapakların boya tutmaması için raspa ile düzeltilmiştir. En son olarak baskının sol alt köşesinden başlayarak toplam baskı sayısı ve yapılan baskının kaçıncı baskı olduğu rakamlarla gösterilmiştir. Yanında baskı çeşidi yazılmış, konusu ve baskının yapılış tarihi belirtilmiştir.

Banyo serilerinin ilkini oluşturan bu gravürde banyodan bir kesit görülmektedir. Reçine ile geniş leke alanlarına yer verilmiştir. Tinere batırılmış fırça ile renk tonlamalarına gidilmiştir. Çizgi ve renkte perspektif oluşturulmuştur.


ÇALIŞMA : II.
KONU : BANYO 2.
TEKNİK : Gravür, Asitle yedirme, reçine, soğuk kazıma.
BOYUT : 17,5 X 25 cm.
Y. TARİHİ : 06.01.2000
Banyo serilerinin ikincisini oluşturan baskı renkli baskıdır. 2 kalıp kullanılmıştır. 1. nci kalıp aynen siyah-beyaz kalıp hazırlanıyormuş gibi yapılmıştır. 2.nci kalıpta ise sadece renk girecek yerler işlenmiştir. Tonlama için reçine ve soğuk kazıma yapılmıştır. Soğuk kazıma plaka yüzeyinin sivri uçlu kazıyıcılarla oyulduktan sonra raspayla çapaklarının alınmasından oluşur. Soğuk kazımada direk boya verilip basılabilir.

[AyTeK54]

teşekkürler..