Ofset Baskı ve Tanımı

a) Katlama ve Kesim Ünitesi:
Soğutucu silindirlerden geçen kağıt bir dizi silindir arasından daha geçerek tam merkeze gelecek şekilde yönlendirilir ve atlama ünitesinde diğer rulolarla birleşir, katlanır, kesilir ve istif asansörü vasıtası ile pakete gönderilir.
Katlama ünitesi kendine göre özellikleri olan, makina içinde ayarlı bir makinadır. Bir, iki, üç hatta dört kata kadar katlama yapabilen üniteler mevcuttur.
Katlamalar haç şeklinde olabileceği gibi paralel veya zik - zak katlama şeklinde olabilir. İlk katlama huni şeklindedir. Daha sonrakiler ise cep biçimindedir. Katlama ünitesinin webb ofsette önemi büyüktür. Webb ofset makinalarının silindir ebatlarını değişken hale getirmek henüz mümkün değildir.

Webb Ofset Baskı Mürekkebi

Webb ofset mürekkeplerinin en fazla ilgilendiren özelliği kurumasıdır. Mürekkep öyle bir şekilde formüle edilmelidir ki, kağıt üzerinde renk değiştirmeden derhal kururken silindirler üzerinde de çalışmayı aksatmayacak şekilde kendini muhafaza etmelidir. Kağıt ofset met****un icap ettirdiği özellikleri ihtiva ederken müessir bir kuruma sisteminde dayanıklı olmalıdır. Bugün webb ofsette sıcakta sabitleşen mürekkepler kullanılmaktadır. Mürekkep tabakasının kurutulması son baskı ile katlama arasında kurumayı sağlamak üzere fırın veya tüneller kullanılmaktadır. Fırınlarda kurumayı sağlamak üzere münferiden veya kombine edilerek kullanılan çeşitli teknikler arasında en fazla revaçta olan açık gaz alevidir.[1]
Tercih edilen diğer bir sistemde kağıda ısıtılmış hava tatbikidir. Mürekkebin kuruması için ısıya ihtiyaç olduğu nispette katlamadan önce baskının soğutulması da zaruridir. Aksi takdirde kırılmalar önlenemez. Mürekkep mevzuunda çalışmaların geliştiği önemli bir konuda hazne üzerindeki mürekkebin durumudur. Mürekkep haznelerinde yüksek süratten doğan ısı artışı olmaktadır. Bilinmesi icap eden nokta kaç derecelik ısının uygun olacağıdır.[2]

Webb sisteminde her ünite iki kalıp ve iki kauçuk kazandan ibarettir. Baskı kauçuk - kauçuktan olur. Bobin kağıt iki kauçuk arasından geçerek bir kauçuk üst baskıyı diğer kauçukta alt baskıyı gerçekleştirir. Bu sistemde baskı kazanı yerine iki kauçuk kazanın bir birlerine tazyikleri neticesinde görüntü elde edilir. Yapılan işin mahiyetine göre birden fazla ünite yan yana getirilerek değişik bir çalışma ortamı yaratılır.

III. BÖLÜM

III. OFSET BASKI MAKİNALARININ ÜNİTELERİ NELERDİR?

1. Ofset Baskı Sisteminde Silindir (Kazan) Ünitesi

A) Plaka Kazanı (Silindir)

Baskı plakasının takıldığı üzerinde plaka bağlantı laması, germe vidaları, ayar göstergeleri bulunan mürekkep ve su merdanelerinin temas ettiği kazandır. Plaka üzerindeki şeklin veya yazının kauçuğa transferlerini temin etmek için bir takım önemli ayarların gerçekleştirilmesi gereklidir. (Şekil 3)
- Makina baskı durumunda durdurulur.
- Plaka Silindirinin her iki başında bulunan işaretlenmiş veya numaralandırılmış ayar göstergeleri gevşetilir.
- Sıfır 10 mm kalınlığındaki çelik şerit plaka kazanının başıyla kauçuk kazanının başı arasına sokulur.
- Ayar gösterge + veya - yönde çevrilerek çelik şeridin tatlı bir sürtünme ile çekilmesi temin edilmelidir.

- Ayar gösterge sıkılarak sabitleştirilir.
- Aksi yöndeki ayar göstergesi bir öncekinin durumuna getirilerek eşitlenir.
- Bu suretle plaka silindirinin kauçuk silindirine her yönden paralelliği eşitlenir.
- Paralelliği eşitlenmiş silindir satıhlarının birbirine temas ettikleri her nokta tazyikleri de eşitlenmiş olur.
- Plaka ve kauçuk kazan başlıkları arasında baskı anındaki boşluk sıfır on mm. ye ayarlandıktan sonra.
- Kullanılan plaka ve altına konan besleme kartonunun kalınlığı ile yükseklik sıfır yetmiş mm. denkleştirilir.
- Elde edilen bu ölçülerde plaka üzerinde boya verici merdanelerin iz kalınlıkları üç mm.ye ayarlanır.
- Dikkat edilecek en önemli nokta sıfır on mm.lik mesafenin sabit tutulmasıdır. Bu değer asla bozulmamalıdır. Çünkü plaka ve plaka altı besleme yüksekliğini, merdane izlerinin kalınlığım bu ölçünün hudutları içersinde denkleştiririz.[1]
B) Baskı Kazanı

Üzerine hiçbir madde bulunmayan çıplak satıhlı silindirdir. Ara makastan veya doğrudan, tabladan kağıdı alması için kağıt tutucu makasları vardır. Kağıt kauçukla baskı silindiri arasından geçerken presleme görevini yapar. Kullanılan kağıda tatbik edilen forsa gücü, numaralandırılmış ayar göstergesiyle kauçuk kazanına tatbik edilecek güç kadar yaklaştırılır veya uzaklaştırarak elde edilir (Şekil 10).

C) Kauçuk Kazanı (Silindir)

Kauçuğun sarılarak takıldığı kazandır. Üzerinde, kauçuk bağlantı mili, kauçuk gerdirme veya gevşetme vidası bulunur. Baskı anında plakayla temas halindedir. Plakadaki şeklin veya yazının kauçuğa, kauçuktaki resmin veya yazının kağıda transferinde bir takım önemli ayarların yapılması zorunludur.
- Makina baskı durumunda durdurulur.
- 0,35 mm kalınlığındaki çelik şerit kauçuk kazan başı ile baskı kazam başı arasına konur.
- Ayar göstergesi + veya - yönde çevrilerek çelik şeridin tatlı bir sürtünme ile çekilmesi temin edilir.
- Aksi yöndeki ayar göstergesi de bir öncekinin durumuna getirilir ve her iki baş eşitlenir.
- Bu suretle kauçuk silindir sathı ile baskı silindirinin sathı her yönden paralelliği eşitlenmiş olur.
- Kazan başlıkları 0,35 mm.ye ayarladıktan sonra kauçuk ve kauçuk altı beslemesi ile elde edilecek kalınlık 3,25 mm. ile 3.50 mm. arasında denkleştirilir.(Şekil 4)[1]
Ofset baskı makinaları 3 ana kazandan oluşmaktadır.
1. Kazan, kauçuk takılan, kauçuk kazanı,
2. Kazan kalıp taktığımız, kalıp kazam,
3. Alt kazan dediğimiz kazan.

Kalıp kazanı boya merdanesi ile buluştuktan sonra kauçuk kazanma baskıyı yapar, kağıt kauçuk kazanı ile alt kazan arasından geçer iken baskı işlemi gerçekleşmiş olur.
Makinada kazanlar çok güçlü olmalıdır, makinanın asıl baskı kalitesi ise güçlü ve sağlam kazanlarla söz konusu olmaktadır. Kazanların bakımları iyi yapılmalı ve temizlenmelidir.[1]
2. Çift Kağıt Kontrol Kontağı

Birden fazla kağıdın baskıya girişini engelleyen "elektro mekanik bir sistem”dir. Mekanizma görevini yaptığında çıkış silindirine birden fazla kağıt geldiği anda makinayı baskı durumundan kurtardığı gibi arka yüklükteki bütün hareketi durdurur, kağıt alınmaz. Bu tertibatın ayarı kullanılan kağıdın gramajına göre değişir. Lastik tekerlek, çıkış silindiri arasından geçen kağıt vasıtasıyla dönüş hareketini gerçekleştirir. Lastik tekerlek ile çıkış silindiri arasındaki mesafe, baskısı yapılan kağıdın iki kat kalınlığından az olmalıdır.

Çubuk kontaktlar, Mekanik olarak hareketini tamamlayan bir mekanizmadır. Kontakt vazifesini yapan çelik çubuk, mekaniksel hareketini yapabilmesi için mil ve tabla üzerinde siperlere yakın yerlere minimum ve maksimum kağıt ebatlarına uyacak şekilde delinmiş çubuk başlarının gireceği delik yerler vardır. Çubuk ucu hafif kıvrık olup, arkasında çubuğun tabla üzerindeki sürtünme basıncını ayarlayan ayar somunları vardır. Kağıt muntazam olarak siperlere indiğinde, çubuk uçla tabla arasındadır. Bu suretle baskının sürekli ve ayarlı olması sağlanır. Eğer, kağıt siperlere geç, ayarsız veya yırtık geldiği takdirde çubuk ucu kağıda temas etmeyerek, delik içerisine girecek ve makinayı baskıdan kurtararak stop etmesini sağlayacaktır (Şekil 12).[1]
A - Kağıt İlerletme Tekerleği

Taşıyıcı vantuzların getirdiği kağıtlar çıkış silindirinin dönüşüyle birlikte kağıt tablasına vermeye yararlar. 2 veya daha fazla olabilir. Makaralar dönüş hareketlerini çıkış silindirinden alırlar. Vantuzların makaralara getirdiği kağıt, çıkış silindirinin arasına girer. Kağıt geldiği anda makaralar silindire temas haline gelmiştir. Ayarlanan bir mekanizma olup kağıda tatbik edilen tazyik gücü hepsinde eşit olmalıdır. Basınç farkı kağıdın ayarsız gidişine sebep olur (Şekil 13).
B- Kağıdı Baskıya Yollayan Ara Makaslar

Kağıdı pozalardan tam ayarlı olarak alır ve basık kazanına getirerek kazan makaslarına teslim ederler. Bazı makinalarda. baskı kazam presleri vasıtasıyla kağıdı doğrudan doğruya tabladan alır. Bir başka tip makinada ise ara makaslar kağıdı tabladan alıp baskı silindiri makaslarına iletirler. Bu iki tertibat arasında önemli farklar vardır. Birinci halde makaslar çok kısa bir zamanda uygun bir hızla alır. Makasların ağız mesafeleri değişen kağıt kalınlıklarına göre ayarlanma imkanına sahiptir. Baskı kazanı makaslarının görevi, kağıdı doğrudan tabladan veya ara makaslardan almak ve baskıya sokmak oradan da çıkış makaslarına vermektir. Ağız açılma hızı makina hızıyla orantılıdır. Pensin kağıdı tutan kısmı 5 ile 8 mm arasında değişir.

Makas ayarları şu sebeplerden dolayı yapılır.
- Kağıdı her noktada aynı şiddetle tutmaz ise,
- Kağıt iyi bir basınç uygulanamaz ise,
- Aynı mesafede açılma olmayabilir.
- Köşelerden kağıda iyi bir basınç uygulanmaz ise kağıt yırtılır.
Eski makinalarda bütün pensler tek tek ayarlanır. Modem makinalarda ise ayar yapmak için bütün pensler serbest bırakılır. Baskısı yapılacak kağıt bir pensin arasına konur. Ayar kumada göstergesiyle tek pensin ayarı yapıldığında bütün penslere eşit tazyik uygulanmış olur, ayar halkası sıkılır. Değişen kağıt kalınlıklarına göre pens ayarlarının kontrolü yapılmalıdır. Bu makasların her biri öne poza mesafesine geldiğinde "kağıdı alış durumunda" bulunduğu an bütün ağızların aynı mesafede açık olması lazımdır. Bunlardan herhangi birinin ayarsızlığı "ağızlarının kapalı olması halinde" ise kağıdın kenarına dayanarak kırıştırıp arkaya doğru iter. Bu durumda diğer makaslar kağıdı alsa dahi baskıdan kağıdın katlanarak çıktığı görülür. Bunun aksine olabilir. Ağız mesafeleri fazla açılsa kağıdı iyi tutmayacak ve baskı kazan makaslarına kaydırarak iletecektir. Bu durumda da kağıdın ayarsız basılmasına neden olacaktır (Şekil 14).[1]

.

3- Poza

Bağlantı mili üzerinde çalışma sahası tespit edilen kağıdın yanlamasına ayarlanmasında kullanılan ve mekanik olarak hareketini tamamlayan ve aynı zamanda hassas olarak ayarlanabilen bir mekanizmadır. Poza ya itici yada çekici olarak görevini yapar. Kağıt siperlere yerleşip makaslar tarafından alınmadan poza vasıtasıyla yanlamasına ayan tamamlanır. Bu suretle kağıt ayarlı olarak baskıya girer. Makinanın her iki yönde olmak üzere iki adettir. Kullanılmayan poza kağıt boyutunun dışına çıkartılır. Rozalara gelen kağıt lastik tekerlek ile kızak arasındadır. (Şekil 15)
A- Poza’nın Ayarı

a) Poza’nın yanlamasına olan takribi ayarı:
Bir kağıt siperlere gönderilir ve makina durdurulur. Kağıdın kenarı ile poza yan yüzeyi arasında 0,5 mm olacak şekilde ayarlanır. Sıkılarak sabitleştirilir.
b) Poza kapağının mesafe ayarı:
Aşağı yukarı kullanılan kağıdın iki katı kalınlığında olmalıdır. Poza kapağı ayar halkası ile bu mesafe ayarlanır. Poza kapağı hareketi çekici lastik tekerlekte müşterek uyum içerisindedir. Hareketlerini birlikte tamamlarlar. Bazı makinalarda en ince kağıttan en kalın kağıtlara uyacak şekilde sabittir.
c) Poza lastik tekerleğin tazyik ayarı:
Lastik çekici tekerlek kağıdı poza yan yüzeyine çektiğinde kağıtta bir dalgalanma yapmayacak şekilde çekmesi gerekir. Bu ayar makina çalıştırılarak kağıt göndererek ameli olarak yapılır. Her değişen kağıt gramajına göre tazyik ayarlarında birbirinden farklı olur.

d) Poza milimetrik ayarı:
Baskının yanlamasına milimetrik ince ayar farklarının düzeltilmesini sağlar istenilen ayara farkı kadar gösterge üzerinde poza sabit durumu bozulmadan milimetrik ayar halkası ile ileri veya geri çekilerek işlem tamamlanır. Gösterge sıfır orta noktasından 5 mm. Sağa ve sola oynama imkanı verir.[1]

IV. BÖLÜM

I. RENK AYRIMI

Çok renkli bir özgün grafiğin baskı makineleriyle çoğalması isteniyorsa renk ayrımı; ya da renk süzümü denilen işlemden geçirilmesi gerekir. Eğer bu grafikler düz renklerden oluşmaktaysa, her düz renk için ayrı bir film üretilmesine dayanan spot renk ayrımı yeterli olacaktır.Ancak renk tonları birbirine karışmış resim, fotoğraf ve illüstrasyonları baskı ile çoğaltmak için proses renkleri kullanmak ve dört renkli baskı yapmak zorunludur.İşte dört renkli bu baskıyı sağlayan hazırlanması için gerekli olan filmlerin elde edilmesi işlemine ‘’renk ayrımı’’ denilmektedir.
Aslında renk; objeler üzerine çarparak yansıyan ışıkların gözümüzde meydana getirdiği duyumlardır.Yani renk bir ışıktır.Beyaz ışık; sarı kırmızı ve mavi ana renklerin karışımından oluşmaktadır. Doğadaki tüm renkler ve onların milyonlarca tonları da bu üç ana rengin karışımından ortaya çıkar.Gelişmiş bir kamaraya benzeyen gözde birbirinden ayrı üç alıcı vardır.Bu alıcılar ,maviye, yeşile ve kırmızıya karşı algılanırlar.Gözlerin uyarılma gücü sıfır ise görülen renk siyahtır.Eğer üç alıcı da aynı güçte uyarılıyorsa, griden beyaza kadar tüm renkler görülecektir. Bu alıcıların farklı şiddetlerde uyarılması, farklı tonlarda renkleri görmeyi sağlayacaktır.