Spor ve Medya

SPOR

VE

MEDYA

ÖZET


Medya toplumun aynası yani yansımasıdır. Medyanın görevi kamuoyunu bilgilendirme ve aydınlatma olduğuna göre topluma karşı sorumludur. Sporunda kitleler arasında yayılmasında medyanın rolü göz ardı edilemez. Bu durumda medyanın görevi zordur. Hızla değişen dünya da çok sık duyduğumuz bir kavramda sponsorluktur. Medya dikkati zorla belirli konulara çeker. Bu konulara çekimde sponsorlukta önemli bir yerdedir. Bu kavramlar arasında televizyonunda unutmamak lazım. Çünkü televizyon ve spor 1950’den sonra hep iç içeydi. Spor sayesinde televizyon bir kitle iletişim aracı oldu.

Anahtar Kelimeler: Spor, Medya, Televizyon, Sponsorluk.

GİRİŞ

Medyanın görevi kamuoyunu bilgilendirme ve aydınlatma olduğuna göre topluma karşı sorumludur. Bu sorumlulukları yerine getirirken bazı yardımcı güçlerden yararlanır. Bu güçler televizyon başta olmakla birlikte reklam ve sponsorluktur.
Televizyon – spor birlikteliğinin çıkış noktası ABD’dir. Bunun en önemli nedeni, ABD’deki televizyon yayıncılığının ilk başladığı 1930’lu yılların sonundan itibaren özel sektör tarafından düzenlenmesidir.
Reklam ise liberal ekonomilere ait bir kavramdır. Günümüzde sosyalist ekonomilerde bile uygulama alanı bulmuştur. Ansiklopediler reklamı, “ insan davranışlarını belirli bir yönde etkilemek amacıyla kullanılan kitle iletişim teknikleri” olarak tanımlamaktadır. ( Taş ve Şahım 1996 )
Son olarak sponsorluk ; desteklemek himaye etmek, kefil olmak gibi anlamları taşımaktadır. İngilizce bir kelimedir. Diğer destekleme şekillerinde ayrımını ortaya koyabilmek amacıyla literatürde ticari sponsorluk yada örgütsel sponsorluk olarak anılan
* Öğretmenlik 022101004 (ÇAP)

bu faaliyet bir gösteri, sportif kültürel vb. bir organizasyonun giderlerinin tümünü yada bir bölümünü adının o faaliyetle anılması karşılığında ödemeyi kabul ederek özel yada kamu tüzel kişi veya kuruluşun yaptığı desteklemeleri ifade etmektedir.

GEREÇ VE YÖNTEM

Çağımız iletişim çağıdır ve bu çağda sözlü ve görüntülü iletişim alanında en çok kullanılan araç da şüphesiz televizyonlardır. Büyük ve olağanüstü sıçrayış yapan iletişim teknolojinin bir uzantısı olan uydu aracılığı ile yapılan televizyon yayınları ülkelerin yayın ilkelerini, yasaklarını geçersiz kılmaktadır. Günümüz dünyasında <küreselleşme> yaşanırken, televizyon kanallarının çoğalmasına ve televizyonların kullanımına izin vererek kolaylıklar getiren teknolojik gelişmeler. Örneğin ; magnavox televizyonlara eklenecek olan bir bellek kartı ise spor karşılaşmalarının en heyecanlı 4 ile 8 saniyelik bir bölümünü istenirse tekrar izlenebilecek. Uzaktan kumanda cihazındaki <replay> tuşuna basarak ekranın bir köşesinde topun kaleye girdiği anı yeniden görmek mümkün.

Değişiklikler sonucunda televizyon yayınlarında sınır ötesi bir yayıncılık hüküm sürmekte, yayınlar ise uluslar arası bir tekelleşmeyi beraberinde getirmektedir. Uluslar arası tekellerin yayınlarını ise bir <medya endüstrisi> beslemekte, iletişim süreci bu uluslar arası tekellerin ellerinde şekillenmektedir (Yengin,1994). Bu endüstri para kazanma amaçlı olduğu için kültürel yapılanmadan ve izleyici ne yararımız dokunacak kaygısı gütmeyen, eksik temelli yapımlar TV izleyicisine sunulmakta. Öte yandan yalnız Türkiye de değil bütün dünyada da sanat ve kültür, bunların özellikle belli dalları, ancak ciddi mali fonlarla gerçekleştirilebiliyor ve bu kaynakların bir yerlerden karşılanması gerekiyor, işte burada devreye sponsorlar giriyor. Esasen, karşılıksız maddi yardımlar yoluyla desteklemek sponsorluk anlamına gelmemektedir. Çünkü hayır kurumuna yapılan bağış hayır kurumuna maddi gelir sağlamakta ancak yardımı yapan kişi bu hibe yada bağışın karşılığını da halkla ilişkiler ve pazarlama açısından bir beklenti içinde bulunmamaktadır, zira, yardım yapılan kurumlar, yardım yapanları topluma bir şeyler kazandırdıklarına ikna etmektedirler. Neticede bu kişiler yada kurumlar yardım sever olarak bağışta bulunabilmektedirler. Bazen bu yardımlar daha resmi boyut kazanabilmektedir. Mesela, bir spor kulübünün satışa çıkardığı hisse senetlerini satın alanlar bir taraftan o kulübe maddi destek sağlarken, öte yandan kulübün ortaklık sermayesinin bir kısmını hukuken sahiplenmekle hissedar olurlar, oysa bazı firmalar genellikle iş alanlarına giren hususlarda yardım yaparlarken kurum adının anılmasını arzulamaktadırlar. Mesela bir havayolları şirketi havacılıkla ilgilenen bir derneğe, vakfa resmi bağışta bulunabilmektedir. Hayır kurumlarına veya kamu yararına çalışan derneklere firmaların verdiği bu destek bir bakıma sosyal sponsorluk anlamını taşıyabilmektedir. Bu da kişi ve kurumların geçerli ve değerli gerekçelere dayanarak destek verdikleri anlamına gelmektedir. Nitekim spor, ruh ve beden sağlığına getirdiği denge ve topluma kazandırdığı yararlar bakımından önemli bir sosyal olgudur. Bu bakımdan özel sektördeki ekonomik durumu iyi olan kurumlar spora ve sporcuya bütçe ayırıp, yaşadığı topluma sadece üretkenliğiyle değil, spora yatırım yapmakla sosyal sorumluluğunu yerine getirebilmektedirler (GÖKÇE,1983). İlk bakışta reklam amacı güdüldüğü izlenimi veren bu hareket esasen topluma ödenmiş manevi borçtan ibarettir(Wragg, 1922).

Sponsorluk yapmadan önce şirketin amaçlarını belirlemesi gerekir. Bazı durumlarda firmalar belli bir kitleye ulaşmak isteyebilirler. Mesela, Belçika’daki kahve üretici bir firma, yaptığı Pazar araştırması sonucunda kahve tüketicilerinin bayanlar olduğunu tespit ederek, sekiz yıllık bir destekleme programıyla Belçika Olimpiyat kafilesinde yer alacak bayan sporcuları desteklemiştir. Çünkü, ulaşmak istediği kitle bayanlar olduğundan rakiplerinden daha da etkili hale gelmek üzere bu stratejiyi takip etmiştir. Böylece, hem küçük bir ülkenin uluslar arası düzeyde madalya alan bayan sporcu sayıları artmış hem de firma piyasadaki yerini sağlamlaştırmıştır (Eede, 1991).
Sporun bir kamu hizmeti olarak yürütülmesinde devlet sektörü artık ana ve tek gelir kaynağı olmamaktadır. Sporun tek bir gelir kaynağına bağlı kalması, spordaki gelişmeyi engellemektedir ( Eede, 1989). Çünkü, spora ayrılan devlet rekreasyon hizmet ve faaliyetlerini yürüten kamu birimleri zorluklarla karşılaşmaktadır. Sporda sponsorluk piyasası oluşması halinde sponsorluk ilişkileri devlet yardımının yerini alabilecek düzeye getirilebilir.

Bu bakımdan sporda sponsor ilişkisi sporun, spor organizasyonlarının sportif olaylar veya müsabakaların müşterek çıkarlar doğrultusunda başka kurum yada kişilerce desteklenmesi şeklinde açıklanabilir. Böylece, sponsor spor ilişkisiyle, spora ve spor programı yürüten kuruluşlara, devleti de ilgilendiren bir hizmet sağlamaktadır. Bu ifadeler nedeniyle sponsorluk açıktan para vermekle, yani iş piyasasının cömert bir destek biçimi olarak algılanabilir. Ancak daha öncede belirtildiği gibi destekleyiciler ticari amaç taşımaktadırlar. Sponsor, genellikle reklama sporu desteklemenin amacıyla çelişkili görülmemelidir. Çünkü, sporun maddi ve manevi olarak gelişmesi için sponsorluk önemlidir. Üstelik, sponsorluk işi kuruluşun temel ticari işinin bir parçası da değildir. Bu nedenle sportif aktivitelere sponsorluk yapan firmalardaki sayısal artışın asıl nedeni “ televizyon da spora ayrılan zamanın çoğalmasıyla” ilgilidir.

SONUÇ

Bir anlamda medya, gündem sınırlarını oluşturmada birincil derecede harekete geçiricidir. Medya insanların çoğunluğunun ne hakkında konuşacağına gerçekleri ne olarak düşüneceğine ve sorunlarla mücadele etmede hangi yolu benimseyeceğine karar vermede en büyük paya sahiptir. Bu durumda herhangi bir spor organizasyonu sürekliliği sağlanmak isteniyorsa mümkün olduğu kadar medyanın halkın düşüncesine de itibar etmesi gerekmektedir. O halde spor işletmeleri de hedef kitlesiyle kuracağı iletişim çabalarında < insanların gereksinimlerine cevap vermeli, bu gereksinimlerin farkına vardırmalı, onlarda giderme isteği yaratarak bu doğrultuda davranışa geçmeye güdeleyici olmalıdır.> Halkın düşüncesinin şekillenmeye başladığı yerde şüphesiz televizyonun rolü unutulmamalıdır. Çağımızın vazgeçilmez kitle iletişim aracı, iyi yada kötü bir teknolojik birikimin sonucudur. Daha sonra, spor etkinliklerine ekonomik destek veren sponsorları gelmektedir. Bu bağlamda “ Medya ve sporun temelini ekonomik çıkarlar oluşturmaktadır” diyebiliriz.

[Meric]

teşekkürler