Beşiktaş Forum  ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi


Geri git   Beşiktaş Forum ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi > Eğitim Öğretim > Dersler - Ödevler - Tezler - Konular > Gıda *

Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Stil
Alt 30-01-2007, 13:03   #1
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Gıda

GİRİŞ

Tarım, sanayi ve hizmetler olmak üzere üç ana grupta toplanan sektörler İçerisinde özellikle bitkisel ve hayvansal ürünlerin girdi olarak kullanıldığı gıda sektörü temel besin maddelerinin yanı sıra diğer sanayilere ara ve nihai (işi Sona erdiren) mal üreterek ekonomiye çok büyük katkı sağlayan bir endüstri grubudur.
Uzun süre küçük ölçekli işletmeler tarafından gerçekleştirilen gıda sanayi üretimi, hızla artan nüfus ve değişen tüketim alışkanlıklarına koşut olarak, üre-tim teknolojilerinin gelişip yenilenmesi ile sermaye ağırlıklı bir yapıya kavuş-maya başlamıştır. Yatırımlardaki artış doğrultusunda ileri teknoloji kullanan tesislerin giderek yaygınlaşması, Dünya normlarında kaliteli ürün üretimini hızlandırarak Dünya ile entegrasyonda Türkiye'nin rekabet gücüne olumlu etkide bulunmaktadır.
1980'li yılların başında liberalizasyon politikalarının uygulanmasıyla birli yeniden yapılanma dönemine giren Türk gıda sektörü, 1996 yılında Gümrük Birliği'nin gerçekleşmesi ile yeni bir sürece girmiştir.
Bilindiği gibi Türkiye bu sektörde önemli düzeyde bir potansiyele sahip olmasına karşın, ürün bazında bazı istisnalar hariç tutulduğu takdirde, yeterli Verimliliğe ulaşılamamaktadır. Gıda sektörünün, yüksek teknoloji kullanılan dondurulmuş ürünler sanayi hariç diğer tüm alt sektörlerinde ikili bir yapı dikkati çekmektedir. Bu ikili yapıda; bir yanda küçük imalathaneler geleneksel yöntemlerle ekonomik ölçeğin altındaki üretim düzeyleriyle etkinlik gösterirlerken, diğer yanda sermaye ve teknoloji yoğun endüstriyel kuruluşlarca rekabet gücü yüksek mamuller üretilmektedir. Her ne kadar sek törel temel yapılan bir araştırmanın sonuçları, büyük ve orta ölçekli gıda işletmelerinin AB İle rekabet güçlerinin yüksek olacağını göstermekteyse de; Gümrük Birliği oluşumu çerçevesinde etkilenecek gıda sanayi ürünlerimizin AB standartlarına uy­gun hale getirilmesinde gerekli gelişmeler tamamlanmadığı, çağdaş Pazarlama teknikleri uygulanmadığı, ürün kalite ve ambalajlamadaki eksiklikler gideril­mediği sürece, AB ülkeleri ile rekabet edebilme gücünü artırmamız mümkün olamayacaktır. Türk gıda sanayinin hem ulusal düzeyde çağdaş gelişime uyu­munu sağlayabilmek, hem de uluslararası pazarlardaki gücünü artırabilmek, ancak bu değişim anlayışının yakalanması ve istikrarlı bir tarım politikası çer­çevesinde etkin stratejilerin uygulanması ile gerçekleşebilecektir. Bu bağlamda gerek iç pazar, gerekse dış satım bakımından gıda ambalajlarının uluslararası standartlara uygun olması, vazgeçilmez bir olgudur. Zira AB ülkeleri, ürünlerin ve ambalajların serbest dolaşımı sırasında ortaya çıkabilecek, yasal, ticari, sağ­lık ve çevre sorunlarında birliktelik sağlamak amacıyla bir dizi yönerge hazır­lamaktadır. Bunlardan bazıları uzun hazırlık aşamalarından sonra kabul edilmiş, bazıları üzerinde ise tartışmalar sürmektedir. Türkiye ile AB ülkeleri arasında uyum süreci devam ederken; bazı yönetmelikler de hazırlanmıştır. Ancak bu ça­lışmalar genelde ulusal niteliktedir. Ambalajla ilgili mevzuatımız birçok konuda AB yönerge ve standartlarına uyumlu değildir.
Gıda ve ambalaj ilişkisi sürekli gelişmeye ve geliştirmeye açık bir konu ol­muş ve birbirini etkilemiştir. Ambalajdaki gelişmeler genelde kullanım kolaylı­ğı ve hızlı tüketimi karşılayabilme yönündedir. Gıdadaki gelişmeler ise. toplu beslenme ve güvenli gıda üretimine yöneliktir. Bu bağlamda dinamik bir yapı ve yaratıcı ürünler ortaya çıkmaktadır.
İkinci Dünya Savaşı sonrası, birçok alanda olduğu gibi. gıda ve ambalaj teknolojisinin gelişme gösterdiği yıllar olmuştur. Ancak asıl gelişme. 50´li yıl­larda başlayan süpermarket ve self-servis sistemlerinin ortaya çıkışıyla gerçek­leşmiştir. Küçük birimler halinde, albenisi üstün ambalajlar tüketime sunularak çeşitlendirme yoluna gidilmiştir. Bunun sonucu oluşan rekabet, gelişme ve yara­tıcı yeni tasarımlara yol açmış, tüketici beğenisi ve tercihi önem kazanmıştır. Günümüzde ambalajda kullanılan çok çeşitli malzemelerin yanı sıra tasarımla ilgili kavramlar ve grafik kavramları da değişiklikler göstermiştir. Ambalaj ta­sarımı genel endüstriyel tasarımın en önemli dalı haline gelmiştir. Özellikle bil­gisayarın tasarımda kullanılmaya başlanması, sınırsız biçimleri ve geçmişte pek düşünülmeyen kavramları da beraberinde getirmiştir. Günümüz tasarımcısının çok farklı ambalaj malzemesinin bir ya da birkaçını bir arada kullanabilme ola­nağına sahip olması, ambalajlama sanatını daha da etkileyici hala getirmiştir.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:03   #2
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

Türkiye'de de özellikle 80'li yıllarda başlayan dış pazarlara açılma gi­rişimleri, ambalaj sanayimizin gelişmesine olanak sağlamış ve günümüzde ül­kenin en hızlı gelişen sektörlerinden biri haline gelmiştir. Bu arada aile yapı­sının değişimi ve dışarıda yeme alışkanlıklarının yaygınlaşması, ülkemizde de tüketici ambalajı birimlerini küçültmüş ve tek kullanımlık ambalajlar artmıştır. Bunun sonucunda gıda sanayinde evde tüketim veya yerinde tüketim gibi ay­rımlara gidilmiş ve ambalaj hacim ve şekilleri buna göre düzenlenir olmuştur.
Ayrıca geri dönüşlü ve dönüşsüz ayrımı yerleşmiş ve bu bağlamda geri dönüşlü tüketim yerine tek yönlü ambalajlar kullanılmaya başlanmıştır. Bununla ilintili olarak da, metal kutu ve çok katlı karton ambalajların kullanımları hızla yay­gınlaşmıştır.
Diğer yandan toplu ve hızlı beslenme yerlerinin yaygınlaşması da yeni tü­ketim alışkanlıklarını beraberinde getirmiş ve tek tüketimlik ve kullanıldıktan sonra atılan ambalajlar çoğalarak çevreyi de etkiler duruma gelmiştir.
Önümüzdeki yıllarda ambalaj sanayinde iç ve dış pazarların istemlerini Dünya standartlarına uygun nitelikteki ürünlerle karşılayabilmek için, teknolojik yeniliklerin zaman yitirilmeksizin uygulanması ve ambalaj sanayinin bir bütün olarak entegre tesisler halinde etkinlik göstermesi gerekmektedir.

GIDA AMBALAJINDA PLASTİKLER
Plastik sanayinin başlangıcından (1868) sonra uzun yıllar bu sektörde önemli gelişmeler olmamış, 1925'lerden sonra ise süratli bir gelişmeyle, plastik endüstrisi sayılı ve temel endüstriler arasında yer almıştır. Plastikler, yıllar içinde tüketimi en fazla artmış polimer maddeler olup kullanım alanı açısından da ambalaj uygulamaları yıllık 50 milyon tona yakın miktarıyla en belli başlı uygulama alanları arasında yer almıştır.
Plastiklerin gıda maddeleri ambalajlamasında kullanımı yıllar içinde önemli gelişmeler kaydetmiştir. Bugün bir süper markete girildiğinde sütten meyve suyuna, dondurulmuş çeşitli yiyecek maddelerinden ketçaba, sıvı yağdan zeytin ezmesine kadar pek çok gıdanın ilginç plastik ambalajlar içinde tüketiciye sunulduğu görülmektedir. Ambalaj malzemesindeki bu çeşitliliği ve gelişimi sağlayan husus, teknolojik gelişmedir. Plastiklerin gıda ambalajında kullanılması aslında yeni bir uygulama değildir. Polietilen süt şişeleri, polis tiren yoğurt kapları, PET meşrubat şişeleri yıllardır hayatımızda olup bu uygulamalar ambalajlamanın plastik kullanım alanları içinde en yüksek payı alması sonucunu getirmiştir. Bugün ABD'de tüketilen plastiğin dörtte biri ambalaj ürünlerine gitmektedir.
Gözlemlenen bir diğer olay da, plastiklerin; geleneksel olarak çelik, alüminyum, cam ve karton kullanım alanlarına ve gıda sanayiinin tüm birimlerine girmekte olduğu ve bunun sonucu olarak geleneksel gıda ambalaj malzemelerine olan talebin azalmasına karşılık bu alanda plastiklerin sağlıklı bir gelişme gösterdiğidir. Tablo 6.1'de gıda ve meşrubat ambalajlamasında kullanılan malzemeler için pazar payı verilmektedir. Önümüzdeki on yıl içinde gıda ambalajında plastik pazar payının dolar bazında %40'dan daha yüksek bir artış göstereceği sanılmaktadır.
Plastiklerin gıda ambalajlamasında yarattığı devrimi, büyük ölçüde, çok katlı bariyer sistemlerinin yanı sıra gıda hazırlama ve koruma yöntemlerine ve kullanıcının beğeni ve alışkanlıklarına bağlamak mümkündür. Gıda ambalajında plastik kullanımını sınırlayan en önemli konu, gazların ve su buharının plastiklerin çoğundan kolaylıkla geçebilmesidir. Ambalajlanan gıdanın tazeliğini koruyabilmesi için oksijen ve karbondioksidin gıdaya ulaşması, aroma ve nemin ise gıda maddesinden kaçması engellenmelidir. Bu nedenle polimer maddelerden gaz geçişini azaltan, kontrol eden ve/veya engelleyen malzemelerin geliştirilmesi, plastiklerin gıda maddeleri ambalajında kullanımında önemli bir dönüm noktası olmuştur.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:03   #3
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

Tablo Gıda ve Meşrubat Ambalajlamasında Kullanılan Malzemelerin Pazar Payı

Malzeme
% Pazar Payı

1985
1990
1993
2000
Karton
Metal
Plastik
Kağıt
Cam
Tahta
Kumaş
Diğerleri
34.0
26.0
13.2
11.5
10.9
1.5
1.0
1.9
27.04
19.1
32.9
8.1
8.1
2.0
0.75
2.0
23.8
16.0
32.0
10.6
9.3
1.2
0.5
2.6
19.5
14.0
40.6
11.5
10.0
1.0
0.4
3.0












Söz konusu gaz geçirgenliği düşük ve bariyer özelliğine sahip malzeme geliştirilmesinin yanı sıra bu malzemelerden, diğer plastiklerle birlikte çok katmanlı yapıda ambalaj malzemeleri üretim teknolojilerinin geliştirilmesi, büyük önem taşımaktadır. Bariyer yapılı polimerlerin genellikle pahalı olmaları ve paketlenen malzemeye gerekli korumayı tek başlarına sağlayamamaları nedeni ile söz konusu malzemelerin başka malzeme katmanlarıyla takviye edilmesiyle, ambalajlanan gıdaya arzu edilen koruma sağlanabilmektedir. Bu çerçevede, koekstrüzyon, gıdaların ambalajlanması için gerekli olan çok katmanlı polimer malzeme hazırlanmasında kullanılan en yaygın bir teknik olagelmiştir.


AMBALAJ, AMBALAJLAMA VE AMBALAJDAN BEKLENTİLER
Gıda sanayinde ambalaj; içine konulan gıdaların, son tüketiciye, bozul­madan, en az toplam maliyetle güvenilir bir şekilde ulaştırılmasını ve tanıtıl­masını sağlayan bir araç olarak tanımlanabilir. Tüketicinin satın alma tercihin­den önce gördüğü en son şey olan ve sessiz bir satıcı olarak kabul edilen amba­laj, ayrıca içindeki ürünü koruyan, dayanıklılığını artıran, yükleme, boşaltma, stoklama, kullanma kolaylığı sağlayan, yukarıda da değinildiği gibi ürünü tanıtan ve tüketiciyi satın almaya özendiren görevlere de sahiptir. Alışverişin giderek bireyselleştiği, satıcı ve alıcının giderek daha az yüzyüze geldiği ve hat­ta sanal ortamlara kaydığı günümüzde ambalaj ürünü sattıran en önemli öğe ha­line gelmiştir. Ambalaj satıcının yerini almış ve alıcıya ürünle ilgili bilgiler ile­ten, müşteri ve ürün arasındaki iletişimi sağlayan bir özelliğe bürünmüştür.
Geçmişte ambalajlama, üretim maliyetine ek bir yük getiren, üretim sü­recinin bir parçası olarak kabul edilmiştir. Günümüzde ise, ilk ürün geliştirme aşaması ve pazar gereksinimlerine göre tasarlanıp uyarlanmasından, üretim, ko­ruma, depolama, taşıma, dağıtım, reklam, satış ve son kullanıma kadar, her aşa­mada devreye girdiğinden bu sürecin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Kısaca am­balaj, yalnızca içine konulan ürünü koruyan bir tamamlayıcı araç değil, ürünün bir parçasıdır. İşlev ve maliyet açısından optimum bir ambalaj, kesinlikle çöpe atılan bir para değildir. Aksine, ambalajı yetersiz olduğu için korunamayan sak-lanamayan, tüketiciye kullanım açısından sorunlar oluşturan, sağlıksız bir malın kendisi çöpe atılacak bir değerdir. Ambalaj ürüne kişilik katar. Ayrıca renk ve biçim özelliğiyle albeni de kazandırır. Ambalaj ürünün kürküdür. Üretimi tamamlayan bir işlem olan ambalajlamada, yanlış ambalaj seçimi ve kusurlu ambalajlama uygulamaları, gıda işlemede yararlanılan üstün teknolojinin öne­minin yitirilmesine neden olabilir ve önemli ölçüde kalite kayıplarına yol açabilir.
Genelde ambalaj, "iç ambalaj" yani ambalajlanan ürün ile doğrudan temas halinde bulunan ambalaj ve "dış ambalaj" yani iç ambalajdaki bir veya daha çok birimi birarada tutan ambalaj olmak üzere ilci ana gruba ayrılabilir. Gıdaların ambalajlanmasında kullanılan özellikle iç ambalajın niteliği son derece önemlidir. Bu amaçla yararlanılacak malzemelerin çeşitli özelliklere sahip olması istenir. Ancak herhangi bir ambalaj çoğu kez istenen özelliklerin tümünü birarada içeremez. Ayrıca, herhangi bir gıda muhafaza yöntemi için ambalajdan beklenen özellikler de farklı olabilir. Fakat genel olarak ambalajdan beklentiler aşağıdaki çerçeve içinde özetlenebilir:

TÜKETİCİNİN AMBALAJDAN BEKLENTİLERİ
— Ürün, satış yerlerinde kolaylıkla tanmabilmelidir:
• Ambalajın şekli ve rengi,
• Aranan ürün için tipik olması,
• Üreticinin belirgin markası (logo).
- Ambalaj üzerinde ürüne ilişkin bilgiler anlaşılır ve kolay okunabilir olmalıdır:
• Miktarı,
• En az dayanma süresi (raf ömrü), muhafaza önerileri,
• Fiyatı
- Şeffaf olmalıdır:
• Ürün ambalaj aracılığıyla tanmabilmelidir. - Kapağı özgün olmalıdır:
• Değişmeyen miktar (porsiyon),
• Kaliteyi koruyucu ürün muhafaza,
• Ellenmeye karşı güvence. - Şekli uygun olmalıdır:
• Elle kolay tutulabilir (kavranabilir), kalımlı (stabil), çarpmalara dayanıklı, kırılmaya karşı güvenli,
• Üstüste düzgün yığın oluşturabilme (satın almada ve evde).
- Kolay açılıp tekrar kapatılabilmelidir:
• Özel bir güç ve araç gerektirmeksizin,
Büyük hacimli olanlar tekrar kapatılabilir.
-Ambalaj malzemesi gerektiği kadar kullanılmalıdır:
• Hilesizolma ve gereğinden fazla kullanılmama.
- Ambalaj çevreye uygun olmalıdır:
• Tamamen boşaltılabilir, • Yıkanıp durulanabilir,
• Ambalaj materyalinin kimliğini belirten işaretleme,
• Tekrar kullanılabilir veya yeniden değerlendirilebilir,
Çöp kaplarında az yer kaplama
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:04   #4
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

TİCARETTE AMBALAJDAN BEKLENTİLER
- Boyutları standartlandırılmış olmalıdır:
• Paketleme ve yüklemeye uygunluk, az yer kaplama,
• Kolay ve düzgün istiflenebilir.
- Üründe kalite kaybı olmaksızın depolanabilir olmalıdır:
• Yüksek nemli koşullarda da,
• Değişen sıcaklıklarda da,
• Etkinve yoğun aydınlık koşullarda da.
- Depoda kolaylıkla ayırt edilebilir niteliklerde olmalıdır. Koli am­balajı da reklam etkili kullanılabilmelidir:
• Sergileyici (teşhir edici) olarak,
• Montajlanabilir tabla, tepsi vb. olarak.
- Porsiyon ambalajların fiyatlarını etiketlere basma, işaretleme müm­kün olmalıdır.
- Ürünün özelliklerine uygun doğru ambalajlama yapılmalıdır:
• Kalite kaybı olmaması,
• Fire (eksilme) tehlikesi (riziko) bulunmaması,
• Yasal kural ve kısıtlamalara uygun olması.
- Özgünlüğünü güvence altına almalı, korumalıdır:
• İçindeki ürüne herhangi birolumsuz işlem uygulanması olanak­sız,
• Porsiyonda değişiklik yok (ağırlık, nicelik).
•Geri alma ya da geri vermede sorun olmamalıdır.

ÜRETİCİNİN VEYA AMBALAJLAYANIN AMBALAJDAN BEKLENTİLERİ
Ambalaj fizyolojik bakımdan tehlikesiz ve kusursuz olmalıdır:
• Ambalaj malzemesi yasal kurallara uygun,
• Ambalaj malzemesi ürüne uygun,
•Ambalajlanan ürüne ve ambalajlama işlemine uygun özgül özel­likler içermelidir:
• Kimyasal - fiziksel inert,
• Mikrobiyolojik kusursuz,
• Havası alınabilir, gazlama işlemi yapılabilir.
• Dondurulabilir, pastörize veya sterilize edilebilir, kaynatılabilir,
• İşıktan koruyucu, ışığa dayanıklı.
•Kesintisiz ve çok hızlı ambalajlama yapabilen makinelere uygun olmalıdır:
• Kusursuz bobin çözme; dağılma ya da bloklaşma olmaması,
• Kesintisiz (işleme ara vermeksizin) bobin değiştirme,
• Katlanabilir, kesilebilir, yiv (oluk) açılabilir,
• Öngörülen toleranslar içersinde, gramaj, kalınlık, genişlik, uzun­luk, hacim ve benzerlerine uygun üretim,
• Yırtılma ve çatlamalara dayanıklı,
• Yapıştırılabilir, kaynaklanabilir, mühürlenebilir, kenarları kıvrıla-bilir,
• Şekillendirilebilir,
• Şekil verilmiş olan ambalajlar yığından kolay ayrılabilir,
• Şekil verilmiş olan ambalajlar kalımlı (stabil) ve kaymaya daya­nıklı,
• Otomatik kolileme makinelerine uygun, > Açmaya yardımcı elemanlar içermelidir:
• Açma bantları, çentikleri ve halkaları,
• Açmayı sağlayıcı perforeler, soyulabilir katmanlar, materyal in­celmesi (kısmi zımbalama).
Fiyat / verim oranı uygun olmalıdır:
• Dengeli maliyet - / yarar analizi. > Çevreyeuyumlu olmalıdır:
• Kullanılıp atıldığında kimyasal ve biyolojik bakımdan çevre kir­lenmesine neden olmaması,
• Büyükçöp yığınları oluşturarak yok edilmesi için ek bir masraf gerektirmemesi,
• Kimyasal yolla parçalanarak veya yeniden aynı ambalaj yapı­mında kullanılarak değerlendirilebilmesi.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:04   #5
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

TÜRK PLASTİK SANAYİİNE KISA BİR BAKIŞ
Plastik sanayinin nitroselüloz'un ticari üretimi ile (1868) başladığı kabui edilir. İkinci ticari üretimin 40 yıl kadar sonra, fenol-formaldehit reçineleri ile gerçekleştirildiği düşünülürse, plastik sanayinin pek de hızlı bir başlangıç yaptığı söylenemez. Bu iki önemli plastik, kimya dalında yapılan çalışmalarla ticari boyutlarda üretilebilmişti. O günlerde hiç kimse molekül yapısı, yüksek molekül ağırlıklı polimer zincirleri, morfoloji gibi kavramlardan söz etmiyordu. Proteinler ve selülozla yaptığı çalışmalar nedeni ile, 20. Asrın başlarında Emil Fisher, kimya yanında, yukarıda sözü edilen kavramlara da dikkat çekebilmişti. Bindokuzyüz yirmili yılların başlarında, Staundinger'in polistiren, polioksimetilen ve kauçuklarla yaptığı çalışmalarla polimer malzemelerin kimyaları kadar yapıları da anlaşılmaya başlamış ve polimerlerin malzeme olarak kullanımlarında hızlı bir artış dönemi başlamıştır. Malzeme olarak istenilen özellikleri nedeni ile 1925-1950 yılları arasında pek çok polimer malzemenin ticari üretimi başlamıştır. Bu dönemde bazı polimerler stiren, etilen v.b. bilinen monom erlerden üretilirken, polyesterler, poliüretanlar gibi başka bazı polimerler, dönem içinde geliştirilen yeni monom erlerden üretilmiştir.

Günümüze kadar, polimerlerin yapıları ile özellikleri arasındaki ilişkileri açıklayan geniş bilgi birikiminin yardımı ve 1950'lerden bu yana geliştirilen yeni monomerler sayesinde, ticari olarak üretilen polimerlerin sayısında önemli artışlar meydana gelmiştir. Günümüz polimer kimyacıları artık, istenilen özellikleri polimerlere kazandırabilmekte ve böylece, bir ölçüde, "ısmarlama" polimerler geliştirebilmektedir. Ayrıca, proses mühendisliğinde, meydana gelen gelişmeler sayesinde pek çok polimer, düşük ve rekabet edebilen maliyetlerle ve büyük miktarlarda üretilebilmektedir. Bu nedenle günümüzde 200-300 000 ton/yıl kapasiteli üretim üniteleri alışılmış ve zaman zaman da en düşük ekonomik üretim kapasiteli üniteler haline gelmiştir.
"Ismarlama" tabirinden de anlaşılacağı üzere, polimer malzemelerin kullanım alanları da çok çeşitlenmiştir. Günümüzde polimerler rijit, esnek, plastik özellikte, yapışkan, film, elyaf, köpük vs. kullanılmak üzere üretilmektedir.
Malzeme olarak polimerler, elyaflar, kauçuklar ve plastikler olmak üzere üç ana grupta ele alınmaktadır. Bu gruplardan plastiklerin üretim ve tüketimleri ve tüketim artış hızları en fazladır. Bu bölümde dünyada ve Türkiye'de plastiklerin üretim ve tüketimleri ele alınacak ve Türk plastik işleme sanayii ana hatları ile gözden geçirilecektir. Ayrıca, ayrı bir başlık altında Türk mühendislik plastikleri ve kompozit plastikler sanayiine ilişkin özet bilgiler verilecektir.


  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:04   #6
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

. DÜNYADA PLASTİKLERİN ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ

Dünyada her yıl milyonlarca ton plastik üretilip tüketilmektedir. Ayrıca üretilip tüketilen plastiklerin türleri de oldukça çeşitlidir. Ancak Şekil 8.1'den görüleceği gibi, bazı plastiklerin üretim ve tüketimleri toplam içinde önemli bir paya sahiptir. Bu plastikler, alçak yoğunluklu polietilen (AYPE), lineer alçak yoğunluklu polietilen (LAYPE), yüksek yoğunluklu polietilen (YYPE), polipropilen (PP), polivinil klorür (PVC), ve polistiren (PS) dir. Zaman zaman akrilonitril-stiren-butadien terpolimerleri (ABS) ve stiren-akrilonitril kopolimerleri (SAN) de "genel amaçlı plastikler" denilen bu gruba dahil edilmektedir. Ancak genel eğilim bu son iki plastiğin mühendislik plastikleri denilen bir başka grup içinde ele alınmasıdır.









Şekil Bazı Plastiklerin Toplam Dünya Üretimindeki Paylan


Poiletilen;
Polipropilen
Polivinil Klorür
Polistiren
Diğer Termoplastikler
Termosetler




Üretim-tüketim vb. istatistiksel incelemelerde, üretim-tüketim miktarlarının çokluğu nedeni ile incelemeler, genel amaçlı plastikler ve diğerleri olmak üzere iki başlık altında yapılmaktadır. Burada diğerleri ile kastedilen, mühendislik, özellikli ve kompozit plastiklerdir.
Tablo 7.1'de bölge ve ülke bazında Dünya toplam plastik tüketimi gösterilmektedir. Bazıülkelerde, yıllık kişi başına "genel amaçlı plastik" tüketimi ise Tablo 7.2'de verilmektedir. Ayrıca Tablo 8.1'de bölge ve plastik türüne göre ortalama yıllık tüketim artış hızları ve Tablo 8.2'de dünyada değişik plastik tüketim alanlarının toplam tüketim içindeki paylan verilmektedir.

Tablo Bazı Plastiklerin Ortalama Yıllık Tüketim Artış Hızları, %.

Bölge
AYPE/
LAYPE
YYPE
PP

PVC

PS
Diğerleri
LAYPE
Kuzey Amerika
Güney Amerika
Batı Avrupa
Doğu Avrupa
Afrika/Ortadoğu
Asya/Okyanusya
Dünya ortalaması
2.7
7.6
2.8
2.4
4.0
5.8
3.7
3.9
5.6
3.2
3.7
5.6
5.1
4.1
5.8
7.8
3.9
3.8
8.7
6.3
5.5
3.7
7.0
2.7
2.5
5.5
4.1
3.7
2.8
5.6
2.8
3.8
2.9
4.3
3.5
4.8
3.8
3.1
2.6
7.6
3.9
3.8


Tablo Toplam Tüketimin Yüzdesi Olarak Plastiklerin Uygulama Alanları
Uygulama Alanı
Toplam Tüketimdeki Payı, %
Günlük, yaygın uygulamalar
Otomotiv ve havacılık sanayii
Elektrik-Elektronik
İnşaat
Ambalaj
7.0
9.0
24.0
29.0
31.0
TOPLAM
100.0









Bu tabloların incelenmesinden bazı sonuçlar çıkarılabilmektedir.
Şekil 'de grafiksel olarak gösterildiği gibi, dünyada en fazla tüketilen plastik polietilen olup, onu sırası ile, PVC, toplam termosetler, PP, toplam diğer termoplastikler ve PS izlemektedir.
- Dünyanın gelişmiş bölgelerinde yıllık tüketim artış hızlarının % 2.5-3.5 gibi düşük değerlerde dengelendiğianlaşılmaktadır.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:04   #7
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

- Buna karşılık dünyanın gelişmekte olan bölgelerinde yıllık tüketim artış hızları oldukça fazladır.
- Tablo 'da verilen ortalama yıllık tüketim artış hızı değerlerinden,
PP'nin en fazla ortalama yıllık tüketim artış hızı gösterdiği ve PP'yi YYPE'nin izlediği görülmektedir.
- Dünyada üretilen plastiklerin yaklaşık %75'i Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Japonya, diğer bir deyişle gelişmişülkeler tarafından tüketilmektedir. Bu oran çok çarpıcı olmakla birlikte, bu konularda yapılan başka bazı çalışmaların sonuçlan ile de uyum içindedir. Örneğin istatistiklere göre ülkelerin net olmayan ulusal gelirleri (Gros Domestik Product, GDP) arttıkça, yıllık kişi başına plastik tüketimi de artmaktadır. Bu ilişkiye bir örnek olarak yıllık kişi başına poliolefin-GDP ilişkisi grafiksel olarak Şekil de verilmektedir.



Şekil Yıllık Kişi Başına Poliolefin Tüketiminin Net Olmayan Ulusal Gelir ile Değişimi

Dünya genelinde plastiklerin kullanım alanları ve bu alanların toplam tüketim içindeki paylan Tablo da verilmektedir. Bu tablodan görüldüğü gibi plastikler, elektronikten günlük uygulamalara, havacılık ve uzaydan ambalaja kadar çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Ancak ambalaj ve inşaat uygulamalarının en büyük tüketim alanları olduğu anlaşılmaktadır.


TÜRKİYE'DE PLASTİK ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ

Türkiye'de 1999 yılında 1.7 milyon ton genel amaçlı plastik tüketilmiştir. Bu tüketimin 2004 yılında 3.2 milyon tona ulaşmasıöngörülmektedir. Böylece 1999 yılında dünya tüketiminin %1.4'ünü gerçekleştiren Türkiye'nin dünya tüketimindeki payının 2004 yılında %2.0'a çıkması beklenmektedir. Tablo da bazı genel amaçlı plastiklerin Türkiye tüketimleri, Tablo da Türkiye'de yıllık kişi başına plastik tüketimi verilmektedir. 2005 yılına kadar yapılan tahminler ise Tablo da gösterilmektedir. Bu tablolardan aşağıdaki sonuçlara varılabilir.


- Türkiye'de plastiklerin yıllık tüketim artışları oldukça yüksektir ve dünya ortalamasının üstündedir.

- Tablo daki 1994 ve 1999 yılı rakamlarından da görüleceği gibi, ülkedeki ekonomik krizler plastik sanayiini de etkilemektedir. - Plastiklerin ülke üretimleri son birkaç yıldır değişmediği ve yapılan planlarda bu konuda yeni yatırımlar yer almadığı için, ülkede plastik ithalatı giderek artmaktadır. 1999 yılında toplam tüketimin yaklaşık %50'si ithalatla karşılanmıştır. Bu oranın 2005 yılında %70'lere ulaşacağıöngörülmektedir. Türkiye'nin plastik ithalatı projeksiyonu Tablo 'da verilmektedir.

- Tablo 'dan, yüksek nüfus artış hızına rağmen, yıllık kişi başına plastik tüketiminin dikkate değer boyutlarda artacağının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Tablo 'den bu artışın 2005 yılı sonrasında da süreceğinin varsayıldığı görülmektedir. Bu durum, ülkenin net olmayan ulusal gelirinin de önemli ölçülerde artacağını ifade ettiğinden ihtiyatla karşılanmaktadır.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:05   #8
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

Tablo Bazı Termoplastiklerin Türkiye Tüketimleri (x 1000) ton.




1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999

A
Y
P
E

Üretim
212.1
217.3
216.4
231.5
228.7
222.9
222.3
216.0
ithalat
57.7
85.8
56.0
46.0
108.5
136.6
136.6
146.9
ihracat
57.5
79.5
56.6
19.8
9.7
2.9
1.5
3.0
Tüketim
212.3
223.6
215.8
257.7
327.5
356.6
358.4
359.9
Tük.Art.%
8.0
5.2
-3.5
19.4
27.1
8.9
0.5
0.2

Y
Y
P
E

Üretim
45.7
53.4
66.5
71.6
70.8
69.6
70.9
72.0
İthalat
27.0
35.9
24.2
38.6
62.8
51.0
73.8
86.0
ihracat
2.3
7.9
7.0
1.9
1.3
0.7
0.6
2.0
Tüketim
70.4
81.4
83.7
108.3
132.3
119.9
144.1
156.0
Tük.Art.%
23.5
15.6
2.8
29.4
22.2
-9.4
20.2
8.3


P
V
C

Üretim
148.1
156.2
154.3
178.4
201.2
189.2
199.3
191.0
İthalat
69.4
104.3
65.1
74.3
99.7
184.0
211.5
203.0
ihracat
29.3
33.7
27.7
13.2
7.2
0.3
7.8
3.0
Tüketim
188.2
226.4
191.7
239.5
293.7
372.9
403.0
391.0
Tük.Art.%
10.4
20.5
-15.5
24.9
22.6
27.0
8.1
-1.03



P
P

Üretim
66.1
68.4
72.5
80.4
82.6
83.6
81.2
80.0
ithalat
107.6
126.4
110.8
175.5
243.0
328.0
370.3
381.0
ihracat
0.8
3.7
8.0
0.0
1.3
0.3
0.3
1.0
Tüketim
172.9
191.1
175.3
255.9
324.3
411.3
451.2
460.0
Tük.Art.%
29.2
10.5
-8.3
46.0
26.7
26.8
9.7
1.9


PS


Üretim
20.4
24.9
27.3
29.8
29.5
28.9
25.0
23.0
ithalat
42.1
53.9
48.5
62.3
82.9
107.1
112.5
134.1
ihracat
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
Tüketim
62.5
77.9
75.8
92.1
112.4
136.0
137.5
157.1
Tük.Art.%
10.2
24.6
-2.7
21.5
22.0
21.0
1.1
14.5

T
0
P
L
A
M
Üretim
429.4
520.2
537.0
591.7
612.8
594.2
599.7
582.0
İthalat
303.8
405.4
304.6
396.7
596.9
806.7
904.7
951.0
ihracat
89.9
124.8
99.3
34.9
19.5
4.2
10.2
9.0
Tüketim
706.3
800.8
742.3
953.5
1190.2
1396 7
1494.2
1524.0
Tük.Art.%
14.9
13.4
-7.3
28.5
24.8
17.4
7.0
2.0




Tablo Türkiye'de Kişi Başına Yıllık Plastik Tüketimi.

Yıllar


1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Nüfus
X1000

56203
57305
58401
59491
60578
61444
62480
62697
63496
65295
Kişi Başına
Termoplastik
Tüketimi, Kg
9.9
10.7
12.1
13.5
12.3
15.5
19.0
22.4
23.5
23.3
Kişi Başına
Diğer Plastiklerin
Tüketimi, Kg
1.5
1.6
1.4
1.7
5.5
4.5
4.8
7.8
8.4
6.3
Kişi Başına
Toplam Plastik
Tüketimi, Kg
11.4
12.3
13.5
15.2
17.8
20.8
23.8
30.2
31.9
29.6

Tablo Türkiye'de Bazı Plastikler İçin Tüketim Projeksiyonu X1000 Ton.
Ürünler
2000
2001
2002
2003
2004
2005
AYPE
369
404
443
485
531
581
LAYPE
36
49
65
89
118
159
YYPE
177
200
225
254
287
323
PVC
450
519
597
688
792
912
PP
554
668
805
970
1169
1409
PS
153
177
206
239
277
321
ABS
34
39
46
53
61
71
TOPLAM
173
2056
2387
2778
3235
3776

Tablo Türkiye'de Kişi Başına Yıllık Plstik Tüketimi Projeksiyonu.
Yıllar
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Kişi Başına Tüketim, Kg
26.9
30.8
35.3
40.5
46.4
53.4

Tablo Türkiye'de Plastik İthalatı Projeksiyonu X 1000 Ton.
Ürünler
AYPE
LAYPE
YYPE
PVC
PP
PS
ABS
TOPLAM
1999 Üretimi
210
-
66
195
80
27
-
578
2005 Üretimi
310
-
96
205
120
107
-
838
2005 Talebi
581
158
323
912
1409
321
71
3775
2005 İthalatı
271
158
227
707
1289
214
71
2937

Tablo da sırası ile; her bir genel amaçlı plastik bazında o plastiğin toplam tüketiminin yüzdesi olarak, ürün bazında plastik tüketiminin yüzdesi olarak ve sektörel bazda plastik tüketiminin yüzdesi olarak plastiklerin Türkiye'deki kullanım alanları gösterilmektedir. Bu tablolardan, dünyada olduğu gibi, ülkemizde de plastiklerin en fazla tüketildikleri sektörlerin inşaat ve ambalaj sektörleri olduğu anlaşılmaktadır.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:05   #9
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

Tablo Türkiye'de Sektörel Bazda Plastiklerin Kullanım Alanları.
Sektör
Tarım
Tekstil
Otomotiv-Makine imalatı
İnşaat
Ambalai
Mobilya
Tıp
Diğerleri
TOPLAM
Toplam Tüketimdeki Payı, %
17.6
12.6
5.0
26.4
17.8
6.3
1.2
12.9
100.0





Tablo Türkiye'de Her Bir PlastikBazında Plastiklerin Kullanım Alanları.
Plastik
Türü
Kullanım Alanı
Tür Tüketiminin
Tüketiminde oranı,%
AYPE

Ağır hizmet filmleri
Ağır hizmet torbaları
Hafif hizmet torbalan
Enjeksiyon ve şişirme ile üretilen ürünler
Kablo izolasyonu
Toplam

40
30
20
7
3
100
YYPE

Şişirme ile üretilen ürünler
Enjeksiyonla üretilen ürünler
Köpük ürünler
Toplam
40
40
20
100
PVC

Boru ve boru parçaları
Şişeler
Ayakkabı ve ayakkabı tabanı
Sentetik deri
Çeşitli profiller
Diğerleri
Toplam

66
15
7
5
5
2
100
PS

Vakumla kalıplanmışürünler
Enjeksiyonla üretilen ürünler
Köpük ürünler
Toplam

53
38
9
100
PP

Elyaf
Enjeksiyonla üretilen ürünler
Bioryente Film
Diğerleri
Toplam

75
15
7
3
100




TabloToplam Tüketim Yüzdesi Olarak Türkiye'de Plastiklerin Kullanım Alanları.
Kullanım Alanı

Toplam Tüketimdeki Payı,
%
Boru ve boru parçalan
21.04
Film , levha ve yer karolar
32.45
Enjeksiyonla üretilen ürünler
16.66
Şişirme ile üretilen ürünler
8.77
Rotasyon tekniği ile kalıplanmışürünler
0.06
Şişeler
1.24
Sentetik deri
0.71
Ayakkabı ve ayakkabı tabanı
0.41
iplik ve halat üretimi
0.51
PS, PA, PE, PVC köpükler
5.26
PP ağır hizmet örqü torbalar
2.68
Kablo ve tel kaplama
3.11
Elyaf(PP)
0.92
"Masterbatch" üretimi
2.67
Diğerleri
3.51
Toplam
100




  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 13:06   #10
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

ANA HATLARl İLE TÜRK PLASTİK İŞLEME SANAYİİ
Türk plastik işleme sanayiinin bazıözellikleri Tablo 8.11'de özetlenmiştir. Görüldüğü gibi Türkiye'de bir kısmı orta ölçekli ancak önemli bir kısmı küçük ölçekli olmak üzere 4000'in üstünde plastik işleyen firma bulunmaktadır. Ortalama olarak her bir firmada 40 kişi çalıştırılmaktadır. Sektördeki toplam çalışan sayısı dikkate alındığında, çalışanların %5'i mühendis, %10'u idari personel, %15'i okullu teknisyen, %70'i genellikle iş yerinde eğitilmiş olan işçi-teknisyendir. Firmaların teknolojik düzeyi çok modern ve üst düzeyden çok alt düzeye kadar geniş bir yelpazededir. Plastik işleme firmalarının yaklaşık %70'i İstanbul ve civarında faaliyet göstermektedir. Firmalarda kullanılan işleme makinelerinin %80-90'ı yerli üretimdir. Bazı makine üreticileri teknolojik açıdan çok gelişmiş durumdadır ve bu firmalar gelişmiş ülkeler dahil pek çok ülkeye ihracat da yapmaktadır. Plastik işleme firmalarının hemen hemen tümünün kendi kalıp tasarım ve üretim olanakları bulunmaktadır. Bu kalıp tasarım ve üretim olanaklarının bir kısmı oldukça modern tekniklerle tasarım yaparak modern, nümerik makinelerle üretim yapmaya uygun iseler de büyük çoğunluk bu işlemleri tecrübeye dayalı ve klasik yaklaşımlarla yürütmeye çalışmaktadır.
Plastik işleyerek üretilen ürünlerin Türk Standartlarına (TSE), Uluslar arası standartlara (ISO) ve son yıllarda Avrupa Birliği standartlarına uygun olması beklenmektedir. Elektrik kabloları, ağar hizmet film ve torbaları, PVC boru ve boru parçaları, diğer plastik boru ve boru parçaları gibi gazıürünlere ilişkin standartlar zorunlu olup, uygulamanın bu yönde olması beklenmektedir. Ayrıca son yıllarda ISO 9000 sertifikası ile çalışmak giderek yaygınlaşmaya başlamıştır.

iç tüketimin yanında bazı plastik ürünler ya doğrudan veya TV, çeşitli beyaz eşyalar, taşıt araçları gibi diğer ihraçürünlerinin üzerinde ihraç da edilmektedir.
Tablo. Türk Plastik İşleme Sanayiinin Bazı Karakteristik Özellikleri.
*4000'in üstünde plastik işleyen firma
*Firmaların teknolojik düzeyleri çok modern ve üst düzeyden en alt düzeye kadar değişiyor
*Firmaları yaklaşık %70'i istanbul ve civarında faaliyet gösteriyor
*Firmaları bir kısmı orta ölçekli iseler de büyük bir çoğunluğu küçük ölçekli *Firma başına ortalama 40 çalışan düşüyor
*Sektördeki toplam çalışan sayısı dikkate alındığında, çalışanların %5'i mühendis, %10'u idari personel, %15'i okullu teknisyen, %70'i, genellikle iş yerinde eğitilmiş işçi-teknisyen
*Plastik işlemede kullanılan makinelerin %80-90'ı yerli üretim
*Bazı makine üreticileri ihracat da yapıyor
*Hemen hemen tüm firmaların kalıp tasarım ve üretim olanakları bulunuyor. Ancak bu olanakların büyük bir bölümü modern değil ve teknolojik düzeyleri düşük
*Üretilen ürünler genellikle iç tüketim için
*Ancak ya doğrudan veya başka ürünler üzerinde dolaylı olarak ihracat da yapılıyor
*Ürün standartlarına uygunluk ve kalite giderek ön plana çıkıyor ve önem kazanıyor
*ISO 9000 sertifikası ile çalışmak giderek yaygınlaşıyor
























Özellikleri yukarıda özetlenmeye çalışılan Türk plastik işleme sanayii 1960'lı yılların sonlarından buyana gelişmeye devam etmektedir. Gerekli planlama ve rehberlikten yoksun olduğu için ilk yıllarda kurulan işleme üniteleri ekonomik üretim koşullarını pek de gerçekleştirememişlerdir. Ancak takip eden dönemlerde, özellikle 4. ve 5. kalkınma planlan kapsamında, gerekli
  Alıntı ile Cevapla
Cevapla

Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın

« - | Hormonlu Gıda »

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-KodlarıKapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık




Türkiye`de Saat: 14:44 .

Powered by vBulletin® Copyright ©2000 - 2008, Jelsoft Enterprises Ltd.
SEO by vBSEO 3.3.2

Sitemiz CSS Standartlarına uygundur. Sitemiz XHTML Standartlarına uygundur

Oracle DBA | Kadife | Oracle Danışmanlık



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580