Tipografi

SERİGRAFİDE YALDIZ KULLANIMI
Yaldız serigrafi mürekkeplerinde genelde sadece yaldız pigmentleri kullanılmaktadır. Bunlar altın ve gümüş efekti elde etmek amacına yöneliktir. Bununla birlikte yaldızlar diğer pigmentlerle birlikte işlenerek metalik tonlar elde edilebilir.
Normal altın yaldız pastaları bakır ve çinko alaşımından oluşmaktadır. Bu nedenle oksitlenmeye ve atmosferin asidik etkilerine karşı hassastır. Yaldız baskıların üzerine lak atılarak bu tehlike kısmen önlenebilir. Lak uygulamasında yeterli film kalınlığı sağlamak için 77-99’lık elek kullanılmalıdır.
Serigrafi yaldız mürekkeplerinin optik özellikleri yanında bir başka önemli fonksiyonu vardır. Bu mürekkepler, metal pigmentlerin iletkenlik özelliklerinden yararlanarak elektronik sanayide kullanılmaktadır. Bilindiği gibi serigrafi baskı met****un avantajı herhangi bir malzeme üzerine istenilen film kalınlığında uygulanabilmesidir. Yaldızlar katı metalik zerreciklerdir ve tipine göre değişik ölçülerde olabilirler. Serigrafide, mürekkebin ince örgülü dokumadan geçirildiği düşünülecek olursa, yaldız baskıda kullanılacak elek özelliklerinin yaldız tanecik boyutuna uygun olması gerekir. Genelde 62 ile 100’lük elekler tercih edilir. Yaldız serigrafi mürekkebi uygulamasında bazı noktalara dikkat etmek gerekir:

• Genelde yaldız mürekkeplerin sürtünme dayanıklılıkları zayıftır. Bu durumu engellemek için baskı üzerine lak tatbik edilebilir. Ancak bu durumda yaldız efektinin bin miktar azalacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
• Yaldız baskılar üzerine baskı yapıldığında bu baskının tutunmadığı gözlenebilir. Bunun nedeni mürekkepteki yaldız oranının yüksekliğidir.
• UV serigrafi yaldız mürekkepleri uygulamasında perdahlanmış elek kullanılmamalıdır. En uygun 120’lik polyester elek çeşididir.

SERİGRAFİDE YARDIMCI MADDELER
İnceltici, geciktirici ve hızlandırıcı tinerler, köpük kırıcılar, inceltici ve matlaştırıcı pastalar serigrafide yardımcı madde olarak kullanılır. Bu maddeler yardımıyla mürekkep baskı şartlarına göre ayarlanabilir.
İncelticiler(normal tiner) :
İnceltici solventler mürekkebin bağlayıcı yapısını çözebilecek özelliklerdedir. İncelticiler, kullanılan şablon tipine ve basılacak karakter özelliklerine göre %10 ile %25 arasında ilave edilirler.

Geciktiriciler :
Baskı esnasında mürekkebin hızlı kuruması sonucu elek gözenekleri tıkanacağı gibi raglenin hareketi de zorlaşacaktır. Geciktirici ilavesi, hem şablon üzerinde hem de hem de baskıdan sonra mürekkebin kurumasını yavaşlatır. Geciktiriciler buharlaşma noktası yüksek solventler içerir. Geciktirici, mutlaka kullanılan mürekkebin yapısına uygun olmalı ve bu nedenle daima üretici firmanın tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Aksi taktirde yüzey düzgünsüzlüğü gibi problemler yaşanabilir. Ayrıca geciktiriciler tek başına değil bir miktar inceltici solventle birlikte kullanılmalıdır. Tek başına kullanılması halinde mürekkebin bünyesinden çok zor uzaklaşacağı ve baskı materyaline nüfuz edeceği için kuruma çok gecikebilir. Geciktirici ilavesiyle mürekkebin viskozitesinin düşmemesi isteniyorsa geciktirici pasta kullanılabilir.
Hızlandırıcılar :
Baskı yapılan ortamın nemli ve serin olduğu durumlarda kuruma gecikecektir. Geciktiricilerin aksine hızlandırıcılar buharlaşma noktası düşük solventlerden meydana gelir. Mürekkebe %10-20 oranında karıştırılarak solventin ortamdan hızlı uzaklaşması ve kurumanın hızlanmasını sağlar.
İnceltici Pastalar(Maxi-Jel) :
Mürekkebin vücut kaybetmeden yumuşamasının istendiği durumlarda, özellikle tramlı baskılarda tram keskinliğinin daha da artmasının istendiği durumlarda mürekkebe % 2-5 oranında karıştırılır. Mürekkebin kalıpta çalışmasını kolaylaştırır. Fazla kullanımı mürekkebin kurumasını yavaşlatacağı için önerilen miktarda kullanılmalıdır.

Köpük kırıcılar :
Baskı yüzeyinin düzgün olmaması mürekkepte köpürmeye neden olabilir veya basılmış yüzeyde açılmalar görülür. Bunu engellemek amacıyla baskı yüzeyi mutlaka temiz olmalı ve maksimum %1 oranında köpük kırıcı kullanılmalıdır.
Mat pastalar :
Parlak mürekkebi matlaştırmak amacıyla kullanılır. Fazla kullanımı mürekkebin fiziksel ve kimyasal dayanıklılık özelliklerini negatif etkileyebilir.
Burada bahsedilen yardımcı maddeler dışında, daha iyi baskı elde edilebilmesi amacıyla uygulanan yardımcı işlemler de vardır. Örneğin polietilen veya polipropilen gibi problemli baskı materyallerine yeterli yapışkanlık ve çizilme mukavemeti sağlamak amacıyla bir ön yalazlama veya korona işlemi yapılır bu işlem sonucunda materyal yüzeyinde en az 42 dyn/cm’lik bir yüzey gerilimi sağlanır. Buna benzer bir etki yüzeye primer bir yapıştırıcı sürülerek de elde edilebilir. Poliarsetal veya polioksimetilenler diğer bir sorunlu materyallerdir. Bunlarda iyi yapışkanlık sağlamak amacıyla baskı sonrası materyal, 350 °C ‘de 5 sn süreyle kurutulur ve böylece mürekkebin yüzeye daha iyi nüfuz etmesi sağlanır.
Bütün bu incelemelerden sonra mürekkep seçilip baskı şartlarına hazırlanabilir. Ancak bir baskı testi yapmadan üretime başlamak yanlış olacaktır. Bu nedenle baskı kalitesinden emin olabilmek için ilk baskılar bir kontrole tabi tutulmalıdır. Çoğu zaman bir tek test metodu ile bu kararı vermek mümkündür. Örneğin yapışma ve çizilme dayanımına tırnak testi ile bakılabilir. Bloklaşma testi için baskılı materyaller iki cam levha arasına sıkıştırılır ve yaklaşık 40 °C’de, basınç altında 1-2 saat bekletilir ve yapışma olup olmadığı kontrol edilir.

DYOİNKS SERİGRAFİ MÜREKKEP SERİLERİ

VE

YARDIMCI MADDELERİ

1- MAXIMA(MX SERİ)
Maxima transparan ve örtücü olarak hazırlanmış geniş renk paleti ile, mükemmel baskı ve kuruma özelliklerine sahip, bloklaşma riski düşük serigrafik mürekkep serisidir. Maxima serisi mürekkepler sistemdeki solventlerin buharlaşmasıyla kurur. Maxima sert plastikler, PVC, suni deri, pleksiglas, asetat, polistiren, kendinden yapışkanlı PVC kağıtları, emaye, melamin, karton, polikarbonat, oroglas, perspex ve diğer akrilikler ABS, CAB, selüloz asetat ve polyesterler üzerine uygulanabilmektedir.
İnceltme ve Temizleme: 120 numara ipek ve baskı seviyesine getirmek için yaklaşık %10-20 oranında inceltici kullanılır. Normal şartlarda Normal Tiner ”MX-7935” kullanılmalıdır. Sıcak havalarda Yavaşlatıcı Tiner “MX-7945” gerekebilir. Çok hızlı otomatik makinelerde veya soğuk ortamlarda kurumayı hızlandırmak için Hızlandırıcı Tiner ”MX-7925” kullanılabilir. Mürekkep pistole ile uygulanacaksa Pistole Tineri “MX-7955” ile inceltilmelidir. Baskı sonrası elek temizliği için Elek Temizleme Solventi “MX-7909” kullanılmalıdır.

Baskı : 120 numara ipek ile yaklaşık 60 m²/kg zemin basılabilir. Baskıya ara verilip tekrar baskıya başlanacağı zaman ıskarta kağıda bir-iki baskı alınmasıyla elek tekrar açılacaktır.
Kuruma: normal oda sıcaklığında (25 °C) kuruma süresi 5-10 dakikadır. Sıcak hava üflemeli kurutucular için bu süre 55-60 °C’de 10-30 sn’dir. Eğer baskılar istiflenecekse bu süre biraz daha uzatılmalıdır. Kuruma süresi istif ve baskı şartlarına, ayrıca materyal cinsine göre değişebilir.
Baskı Yüzeyi : yumuşak PVC yüzeyine yapılan uygulamalarda, PVC içindeki plastikleştiricinin zamanla yüzeye göç etmesi sonucu bloklaşma problemi oluşabilir. Bu nedenle yüksek tirajlı işlerde prova baskıları alınıp bloklaşma testine tabi tutulmalıdır. Plastikler yapı itibariyle çok çeşitlilik gösterir. Üreticisine göre aynı tür plastikler bile farklı özellikler gösterebilir. Plastik yüzeyi, kalıp nedeniyle ince bir yağ tabakası ile kaplı olabilir ki bu durum mürekkebin yüzeye iyi tutunmasını engeller. Bu problemi ortadan kaldırmak için yağlı plastik yüzeyleri ispirto veya white spirit ile silinmelidir.
Teknik Özellikleri:
• Mükemmel parlaklık(istenen durumlarda mat olarak üretilebilir)
• Çok düşük bloklaşma riski
• Az koku
• Hızlı kuruma
• Yüksek sürtünme direnci ve kayganlık
• Mükemmel tram keskinliği ve kalıp çalışması
• Mükemmel elek stabilitesi ve kendi kendini eritme özelliği
• Işığa ve dış etkenlere karşı maksimum dayanıklılık
• Akü asidine, petrol ve alkole dayanıklılık.

2- SE SERİ :
SE Seri üstün yapışma özelliklerine sahip, sistemdeki solventlerin buharlaşmasıyla kuruyan serigrafi mürekkep serisidir. SE Seri mürekkepler aşırı kimyasal direnç istenmeyen işlerde sert plastikler, PVC, suni deri, pleksiglas, asetat, polistiren, kendinden yapışkanlı PVC kağıtları, emaye, melamin, karton, polikarbonat, oroglas, perspex ve diğer akrilikler ABS, CAB, selüloz asetat ve polyesterler üzerine uygulanabilmektedir.
Suni deri olarak tanımlanan yumuşak PVC’nin bünyesinde bulunan “Plastikleştirici”nin zamanla yüzeye göçme eğilimi bulunmaktadır ve bu durum bloklaşmaya sebep olmaktadır. Bu nedenle yumuşak PVC üzerinde uygulamalarda, yüksek tirajlı işlerde prova baskıların alınıp bloklaşma testine tabi tutulması gerekir. Bu gibi durumlarda bloklaşma riski daha düşük olan Maxima serisi tercih edilmelidir.
Teknik Özellikleri:
• Mükemmel parlaklık(istenen durumlarda mat olarak üretilebilir)
• Az koku
• Hızlı kuruma
• Yüksek sürtünme direnci ve kayganlık
• Mükemmel tram keskinliği ve kalıp çalışması
• Mükemmel elek stabilitesi ve kendi kendini eritme özelliği
• Işığa ve dış etkenlere karşı maksimum dayanıklılık
• Akü asidine, petrol ve alkole dayanıklılık.

3- SF SERİ :
SF Seri serigrafi mürekkepleri en üstün yapışma ve direnç gerektiren işler için geliştirilmiştir. Çift bileşikli olan bu sistem HDPE (yüksek yoğunluklu polietilen), PP (polipropilen), metal cam gibi yüzeylerde çok parlak ve dayanıklı baskı elde etmek için kullanılır. Mürekkep kimyasal reaksiyon (polimerizasyon) yoluyla kurumaktadır. Yüzeysel kuruma baskıdan 20-30 dakika sonra oluşmasına rağmen mürekkep filminin sertleşmesi ancak 12 saat sonra gerçekleşir. Kimyasal direnç baskıdan 24 saat sonra çok iyi olur, birkaç gün sonra ise en üst düzeye ulaşır.
Karışım Oranı: Ağırlıkça 2 birim mürekkep/ 1 birim sertleştirici (SF0421) karıştırılır. Kimyasal direncin artması istendiği taktirde sertleştirici oranı artırılarak 1/1 oranına kadar çıkarılabilir. Ancak bu durumda elastikiyetin de aynı oranda azalacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Karışımın eleğe göre viskozitesi SF990 tineri ile ayarlanmalı, sistemde başka bir solvent kullanılmamalıdır.
Teknik Özellikleri:
• Mükemmel parlaklık(istenen durumlarda mat olarak üretilebilir)
• Az koku
• Hızlı kuruma
• Yüksek sürtünme direnci ve kayganlık
• Mükemmel tram keskinliği ve kalıp çalışması
• Mükemmel elek stabilitesi

• Alkol, tiner ve benzeri kimyasallara maksimum dayanıklılık.
Dikkat Edilecek Hususlar:
• Cam ve metal yüzeylere yapılan baskılarda maksimum sertlik ve adezyon elde edebilmek için 140 °C’de 5 dakika fırınlamak gereklidir.
• Mürekkep takım olarak saklanmalı, kullanmadan hemen önce tavsiye edilen ölçülerde karıştırılmalıdır.
• Karışım yaklaşık 8-10 saat sonra bir daha kullanılamayacak şekilde sertleşeceğinden iş için gerekli miktarlarda karışım hazırlanması gereklidir.
• Polietilen yüzeyleri alev ile dağlanması ihmal edilmemelidir.

Plastik nedir?
Plastik maddeler organik makro moleküllerden oluşan, doğada mevcut yüksek moleküler maddelerin kimyasal sentezidir. Plastik maddelerin fiziksel özellikleri içerdikleri polimer türüne göre farklılıklar gösterir. Plastik maddeler termoplast veya duroplast olabilir. Termoplastlar uzun zincirli, dallanmış makro moleküllerden oluşmaktadırlar. Bu nedenle termoplastlar prensipte çözülebilir ve eritilebilir. Bütün termoplastları tekrar eritip kullanmak mümkündür. Duroplastlar, yapıcı moleküllerin kafes örgü içinde bulunduğu plastik maddelerdir. Bu tür plastikleri tekrar eritip şekillendirmek mümkün değildir.

Plastik maddelerin ön işlemleri :
Bir plastik materyale mürekkebin tutunabilmesi için yüzeyin bir ön işleme tabi tutulması gereklidir. Bütün poliolefinlerde yüzey gerilimini değiştirmek için yalazlama, korona veya yüksek frekans işlemleri uygulanır. Yalazlama, bir gaz-hava karışımının brülörde yakılarak plastik madde yüzeyinin üzerinden geçirilmesiyle yapılır. Değişik malzemelerde önemli olan faktör brülörün yapısıdır. Örneğin polipropilen için yüksek alev yoğunluğu olan bir cihaz gereklidir. Gaz-hava karışımının oranı ve plastik malzeme yüzeyine tesir eden alev konisi kusursuz bir ön işlem için önemlidir.