Fortaiting

Nominal değer = 100000 DM
Vade sonu =28 Kasım 1992
İskonto tarihi =15 Ağustos 1991
Gecikme gün sayısı = 2 gün
Faiz oranı = % 7.25 yıllık bileşik
Net gün sayısı =471 gün

Z1 = 100 =0,93153
100+(7.25*365)
360
Bir yıllık iskonto faktörü olan 0,93153 senet bedeli ile çarpılarak senedin ilk 365 gün için iskonto edilmiş değeri bulunmuş olur.

100000 DM *0,93153 = 93153 DM
sonrada kalan süre = 471- 365= 106 gün için ikinci formül uygulanır.
100
Z2 = =0,97871
7,25*(106+2)
100+( )
360
Bu ikinci faktöre de yukarıda bulunan iskonto edilmiş değerlerle çarptığımızda, 93153DM* 0,97871 = 91169,77 DM olarak toplam 473 gün içerisinde forfaiting şirketinin ödeyeceği satın alış fiyatı bulunmuş olur.
Açıklanan formül sistemi modern elektronik teçhizat ve uygun programlama ile kolayca uygulanabilir. Ancak daha basit bir yöntemle ve tek aşamada iskonto tutarının bulunması sağlanabilir.
V*(S+G)
D = * d/N
100
Burada ;
D : iskonto tutarı d: faiz oranı
V : senedin nominal değeri
S : iskonto tarihinden vade sonuna kadar ki gün sayısı
G : gecikme gün sayısı N =bir yılda var sayılan gün sayısıdır.
Yukarıdaki örneği bu formül içinde uygularsak :
100000*(471+2)
D = * 7,25/360 = 9525,69 DM
100
böylece forfaiting şirketi 100000 DM lik bir senet için (100000- 9525,69 =90474,31 ) 90474,31 Dm tutarında bir ödeme yapacaktır.
Bu metot kesin sonuç vermese de iskonto tutarını yükselttiği için bazı forfaiting şirketleri tarafından tercihen kullanılmaktadır.

- Hasılatı Hesaplanması :
Forfaiting şirketi satın alacağı senedin hasılatını aşağıda gösterilen formül yardımıyla hesaplayabilir.
( R-P ) N
Hasılat = * * 100
P ( S + G )

Burada ;
R : senedin nominal değeri
P : senedin iskonto edilmiş değeri
G : gecikme gün sayısı
S :iskonto tarihinden vade sonuna kadar ki gün sayısı
N : yılık gün sayısı ( 360)
Forfaiting işleminde eğer bir senet servisi söz konusu ise bu formül aşağıdaki şekilde olacaktır.
( Toplam nominal değer –toplam satın alma fiyatı)*100
Hasılat = toplam satın alma fiyatı* senetlerin kalan vadelerinin ağırlıklı ortalaması

Bu konu bir örnek üzerinde daha kolay görülebilir.
Örnek ; veriler ;
Senetlerin iskonto tarihi : 27.01. 1988
Senetlerin toplam nominal değeri : 8 817 085,10 TL
Ödeme şekli (Beş yıl içinde ) : 6 aylık taksitlerle
İskonto oranı : %13,5
Forfaiting şirket tarafından bu işlem için ödünç
Alınan fonların maliyeti : %11,75
Hasılat : ?

100
Z = = 0,9387467
100+(13,5*174/360)

Bu değer ile senedin nominal değeri çarpılır.
10004373,83 * 0,93874467 =942852,69 bulunur

FORFAİTİNG İŞLEMİNİN ÜSTÜNLÜK VE SAKINCALARI


Bilindiği gibi forfaiting işleminde , ihracatçı, ithalatçı, forfaiter’e garantör olmak üzere dört taraf vardır.
-İhracatçı Açısından Üstünlük Ve Sakıncaları :
Forfaiting ile kredili mal satışından doğan alacağın tahsil edilememe riski ortadan kalkmaktadır. Çünkü söz konusu risk forfaiter tarafından üslenilmektedir.
Forfaiting işlemi ihracatçıya sabit faizli finansman sağlamaktadır. Böylece ihracatçı döviz kuru, transfer ve faiz oranı risklerinden korumaktadır. Forfaiter kuruluşları , ihracatçıya sözleşme uyarınca ihraç edilen malın teslim tarihinden önce, sabit bir iskonto oranı garanti etmektedirler. Böylece , ihracatçı iskonto maliyetini, ihraç kontratını hazırlandığı sırada hesaplayabilmekte ve maliyet içerisine dahil edebilmektedir.
İhracatçı alacağını nakde çevirebildiğinden likiditesi artmakta, banka ve diğer kaynaklara olan borçları azalmaktadır. Bu nedenle, satıcının kredi değerliliği ve kredi alabilme kapasitesi artmaktadır.
İhracatçının ithalatçı hakkında bilgi toplamak ve ülke riskini değerlendirmek gibi sorunları ortadan kalkmaktadır.
Forfaiting veya kredi işlemi, çok süratli bir şekilde gerçekleşmektedir. Garantörün forfaiter tarafından kabul edilmesi durumunda, işlem birkaç saatte sonuçlandırılmaktadır. Başka bir deyişle, diğer kredilerde olduğu gibi, uzun incelemeler gerektiren, kapsamlı kredi sözleşmelerine gereksinim duyulmamaktadır.
Forfaiting finansmanı, diğer finansman türlerinin aksine, gizlilik içinde yürütülmektedir.

İhracatçı, kredili satıştan önce bankanın alacak hakkını satın alma taahhüdünü ve bu taahhüdün kendisine olacak maliyetini bildiği için, ithalatçıya kredi maliyetine içeren CIF fiyatlar vermektedir.
Kredili satış işleminin neden olduğu risk, forfaiter tarafından üstlenildiğinden, ayrıca ithalat kredi sigortasına gereksinim duyulmamaktadır.
-İhracatçı Açısından Sakıncaları:
Forfaiting finansmanının ihracatçı açısından sakıncaları ise şu şekilde özetlenebilir;
Garantörün güvenilirliğinin ihracatçı tarafından forfaiter’a anlatılması gerekmektedir. Bu süreç zaman alabilir.
İthalatçı ülkenin, bono, poliçe, garanti ve aval konusundaki mevzuatı, ihracatçı tarafından bilinmelidir. Bu konudaki bilgi yetersizliği riskleri arttırır.
Forfaiting yoluyla finansmanda söz konusu riskler, forfaiter tarafından üstlenildiğinden bu tür finansmanın işletmeye maliyeti diğer finansman alternatiflerinden daha yüksektir.
-İthalatçı Açısından Üstünlükleri:
Forfaiting’in ithalatçı açısından üstünlükleri şunlardır:
İşlemlerin basit olması ve hızlı gerçekleştirilmesi, ithalatçı açısından önemli bir üstünlük sağlamaktadır.
Forfaiting finansmanı, sabit faizli bir finansmandır.
Ödemeler hemen yapılmadığından, ithalatçının kredi kullanma kapasitesi saklı kalmaktadır.

-İthalatçı Açısından Sakıncaları:
Forfaiting’in ithalatçı açısından sakıncaları şunlardır:
Aval ve garantiler, ithalatçının finansman maliyetini arttırmaktadır.
Verilen bono ve poliçeler, anlaşmazlık halinde ithalatçı açısından olumsuzluk yaratabilir. Çünkü, söz konusu belgeler ithalatçıya mutlak bir borç yükleyen somut dökümanlardır. Satın alınan mallarla ilgili herhangi bir anlaşmazlık durumunda ödemeler yapılmaktadır. Başka bir deyişle, böyle bir anlaşmazlık durumunda, ithalatçının ihracatçıdan zararını tazmin ettirecek şekilde ödemeleri yasal olarak durdurması mümkün değildir.
Forfaiter’in isteyeceği yüksek komisyon, ihracatçı kadar ithalatçının da aleyhinedir.
-Forfaiter Yönünden Üstünlükleri:
Forfaiting’in forfaiter tarafından üstünlükleri aşağıdaki gibi özetlenebiliri:
Forfaiting işlemindeki iskonto oranının yüksek olması forfaiter için net bir kazanç olmaktadır. Bu durum forfaiter’ın karlılığını arttırır.
Forfaiting işlemi kolay ve basit bir şekilde uygulanabilmektedir.
Bono ve poliçeyi ikincil piyasada nakde çevirmek oldukça kolaydır.
Forfaiting işlemi, işletmelerin bilançolarında görülmediğinden, kredi kurumlarına karşı bir üstünlüktür.
-Forfaiter Yönünden Sakıncaları:
Forfaiter açısından sakıncaları şunlardır:
Forfaiter ödemelerdeki bir aksama durumunda riski yüklenmektedir.
İthalatçının ülkesindeki mevzuatın forfaiter tarafından iyi bilinmemesi tahsilat riskini arttırmaktadır.
Garantörün kredi değerliliğini kontrol etme görevi forfaiter’e aittir.
Forfaiter, bono ve poliçelerin ödenmesini hızlandırma olanağına sahip değildir. Başka bir deyişle, forfaiter, tahsilat için bono ve poliçelerin vadelerinin dolmasını beklemek zorundadır.
Forfaiter, fon sağlama, faiz, kur, ülke ve ticaret risklerinin tümünü üstlenmektedir.
Borcun ödenmemesi durumunda, forfaiter’ın başvuracağı herhangi bir makam yoktur.
-Garantör Açısından Üstünlükleri:
Garantör açısından forfaiting’in üstünlükleri şunlardır:
Garantör açısından faiz veya komisyon geliri elde etme önemli bir üstünlüktür.
İşlemlerin basit ve hızlılığı, garantör için de önemli bir avantajdır.
Garantörler müşterilerine verdikleri hizmetlerde çeşitli boyutlar yaratarak, isim ve itibarlarına uluslararası düzeyde yaygınlaşmasını sağlarlar.
-Garantör Açısından Sakıncaları:
Forfaiting finansmanının garantör açısından sakıncası garanti edilen borcun ödenme yükümlülüğüdür.

SONUÇ:
Bir ülkede forfaiting tekniğinin yaygın ve etkin olarak kullanılabilmesi için öncelikle o ülkede yatırım malları ihracatının artması , orta ve uzun vadeli satışların yapılması ve bu ihracatının riski yüksek olmayan ülkelere yapılıyor olması gerekmektedir.
Ülkemizde 24 Ocak 1980 kararları ile başlayan ihracata dayalı ekonomik büyüme modeli çerçevesinde ihracatçılarımız dış piyasalarda gittikçe artan Pazar payları elde etmekte ve bazı sanayi ürünlerimiz ileri ülke ürünleri ile rekabet edebilmektedir. bütün bu olumlu gelişmelere rağmen , ticaret arttıkça parasal problemler de o ölçüde artmaktadır. Ülkemizde ihracatçılara verilen teşvik ve sağlanan kolaylıkların günümüz dış ticaret koşullarında yetersiz kaldığı görülmektedir.
Son yıllarda , yurt dışında önemli projeleri başarıyla gerçekleştiren taahhüt firmalarının yabancı firmalarla rekabet etmelerinde yardımcı olacak bir imkan olarak forfaiting’in gelişme potansiyelinin bulunduğu söylenebilir.
Bunlara ilaveten , ülkemizde yaşanan ekonomik kriz ihracatı ön plana çıkarmıştır. Dolayısıyla , ihracatçılara sunulan bir hizmet türü olan forfaiting tekniğinin önem kazanmaya başladığı görülmektedir. Bazı bankalarımızın ( İş Bankası, Garanti Bankası, İktisat Bankası ) bu tekniği ülkemiz şartlarına göre revize ederek sınırlı da olsa uygulamaya başladıkları görülmektedir.
Forfaiting işlemi , genellikle yatırım malı ve hizmet ihracının vadeli biçimde gerçekleştirilmesinde söz konusu olmaktadır. Ancak , ülkemiz yatırım malı satıcısı değil , tersine yatırım malı ithalatçısı bir ülkedir. Bu nedenle forfaiting Türkiye’de ihracatçının finansmanından çok ithalatçının finansmanı amacıyla kullanılmaktadır. Türk ithalatçısının bu yöntemi kullanarak yaklaşık olarak 500 milyon dolar düzeyinde bir finansman sağladığı düşünülmektedir. Forfaiting teknikleri ülkemizde 1994 yılının ikinci yarısından itibaren ihracatta da kullanılmaya başlanılmıştır. İhracat forfaitinginin hacmi 40-50 milyon dolar olduğu tahmin edilmektedir.