Mersinin Tarihçesi

4.1.4.8. Gerdek
Gençler, dışarıda güveyi bekler. Güvey çıkar ve gençler onu alıp götürür. Bir odada sohbet ederler. Güvey bu sırada tıraş olur. Gelin tarafından alınmış, hazırlanmış giysiler güveye giydirilir. Yatsı ezanı okununca iki sağdıç güveyin koluna girer. Diğer gençler de arkasından giderler. Önce camiye gidilir. Camiî’de yatsı namazı kılınır. Namazdan sonra köyün imamı nikah duası yapar. Daha sonra güvey sağdıçlar ve diğer gençler eşliğinde şarkılar, türküler, biliniyorsa ilâhiler söylenerek evin önüne yani merdivenin dibine getirilir. O arada oğlanın babası, yoksa yakını merdivenin başında bekler. Gençler: “Ey! Ev sahibi, size bir tosun getirdik. Boğa getirdik biz bunu satmak istiyoruz, alır mısınız?” Oğlan tarafı: “Alırım ne istiyorsunuz?” O zamanın parasına göre on lira, yirmi lira para isterler. Oğlanın babası veya yakını o parayı verir. Oğlanın yanındaki sağdıçları arkasına ufak bir yumruk vurarak serbest bırakırlar. Oğlan gerdeğe girer. Gençler de oğlanın babasından ya da yakınlarından aldıkları parayla kahveye giderler. Lokum, çerez, bandırma alarak yer, içer ve eğlenirler.

4.1.5. Ölüm Âdetleri
Hıçkırık tutması, burnun dikilmesi, çenenin sarkması, gözlerin sabitleşmesi ölüm belirtileridir.
Eğer hastanın öleceğine kanaat getirilirse başında Kur’an okunmaya başlanır. Hastaya zem zem suyu verilir. Eğer uzakta yakınları varsa hastanın yanına uzaktaki kişinin çamaşırları konur. Bu şekilde ona hasret gitmeyeceğine inanılır.
Öldükten sonra kişi gömülene kadar serin bir yerde bekletilir. Sabah öldüyse, öğlen, öğlen öldüyse ikindi, akşam öldüyse, sabah namazının ardından cenaze namazı kılınıp gömülür.
Gözleri açık öldüyse, birine hasret gittiği inancı vardır. Ölmeden önce, görmek istediği kişiyi görmemiştir. Arkasında sahipsiz kalacak birileri varsa da hasta gözleri açık ölür.

Ölen kişinin önce yakınlarına haber verilir. Ölü, evinde yıkanır. Yıkandığı kazan ters çevrilerek üstüne üç tane küçük taş konur. Bu taşlardan her gün bir tanesi atılır. Bu üç gün sürecinde odasında ışık yanar. Ruhun geleceğine inanılır. Ölen kişinin yıkandığı suyun artanı ayak değmeyen bir yere dökülür.
Ölen kişinin eşi nikah düştüğü için kendisine haramdır. Bu nedenle eşi ölüyü göremez. Ama çocukları ellerini öper.
Tabutun üzerine yeşil bir örtü ve namazlık örterler. Mezarlığa tabut dualarla götürülür. Ölü, gömülürken mezarının başında dualar ve Kur’an okunur.
Kişi vasiyetinde nereye gömülmek istediyse oraya gömülür. Ölü gömüldükten sonra halktan biri beyaz bir beze zift sürerek bu bezi mezarın başına bağlar. Sırtlan taze ölü etini sevdiği için gece gelip mezarı kazar ve ölünün kefenini yırtarak etini yer. Buna engel olmak için bu işleme başvurulur. Kötü bir koku oluştuğu ve sırtlan bu kokuyu sevmediği için yeni gömülen kişinin mezarına yaklaşamaz.
Cenazenin ilk günü ölü evinde yemek pişmez. Komşular ya da akrabalar tarafından yemek yapılır. Yakın akrabalar yemek yaparak ve hoca getirerek evi yas evi yaparlar. Cenazenin üçüncü günü ölünün helvası pişirilir. Bu helva herkese dağıtılır. Ölünün yedisinde kış ayı ise kuru fasulye, yaz ayı ise taze fasulye pişirilir. Ölünün mutlaka kırkında ve elli ikisinde de Kur’an okutulur.

4.1.2. Beslenme

4.1.2.1. Yöreye Ait Yemek Tarifleri
Topalak Çorbası
Malzemeler:
Dört çay bardağı ince bulgur, iki çay bardağı un
Bir çay kaşığı kimyon, bir çay kaşığı tuz
İki yemek kaşığı sıvı yağ veya katı yağ
Bir büyük soğan, bir kaşık biber salçası
Bir kaşık domates salçası, bir su bardağı nohut
Yarım kilo kemikli et, nane, limon
Yapılışı:
Bulgur sıcak su ile ıslatılır. İçine tuz, kimyon konulup yoğrulur. Biraz yumuşayınca bulgurun içine un katılıp yumuşayıncaya kadar yoğrulur. Yoğrulan hamurdan nohut büyüklüğünde parçalar alınıp avuç içinde yuvarlanır.
Diğer taraftan kemikli et haşlanır. Nohut pişirilir. Tencere içine soğan rendelenir. Yağ konulur, soğanlar sararıncaya kadar pişirilir. Haşlanmış et parçaları ve doğranmış domatesler konulup pişirilir. Bir kaşık domates ile biber salçası da içine katılır. Haşlanmış et suyu ilave edilir, kaynamaya bırakılır. Su iyice kaynadıktan sonra içine yuvarlanmış bulgur hamuru atılır. Bir iki taşım iyice kaynatılır. Üstüne limon suyu ve nane atılır, servis yapılır.

Sarımsaklı Köfte
Malzemeler:
Dört çay bardağı ince bulgur, iki çay bardağı un
Bir yumurta, bir çay kaşığı kimyon
Bir çay kaşığı tuz, bir büyük baş sarımsak
Bir su bardağı zeytinyağı, iki yemek kaşığı biber salçası
Üç büyük domates, bir demet maydanoz, bir adet limon
Yapılışı:
Tepsi içinde bulgur ıslatılır. İçine bir kaşık salça, kimyon, tuz, yumurta ve un konulup yumuşayıncaya kadar yoğurulur. Yoğrulan hamurdan nohuttan büyükçe parçalar alınır. Avuç içinde yuvarlandıktan sonra baş parmakla ortası delinmeyecek şekilde basılır. Diğer taraftan tencere içine dövülmüş sarımsak, iki kaşık biber salçası küçük doğranmış domatesler konulup kaynatılır. Bir tutam tuz yapılan hamura atılır, kaynatılır. Kaynayınca süzülür. Tepsi içine dökülür. Yapılan sarımsaklı sos, doğranmış maydanoz ve limon suyu konulup iyice karıştırılır. Servis yapılırken yanına turşu, domates dilimleri, turp konulur.

İçli Köfte
Malzemeler:
Dört su bardağı bulgur, iki su bardağı un
Bir çay kaşığı irmik, iki yüz elli gram siyah et
Biber salçası, kimyon, tuz
Yarım kilo kıyma, iki kaşık katı yağ
Karabiber, yüz gram ceviz, maydanoz
Yapılışı:
Tepsi içine bulgur konulup ıslatılır. İçine, un, irmik, dövülmüş et, kimyon, tuz, salça konulup iyice yoğrulur. Hamur yumuşayınca ceviz büyüklüğünde parçalar alınır avuç içinde baş parmak yardımıyla içi açılarak bardak şekli verilir. İçine kıyma harcı konulup, ağzı kapatılır ve yumurta şekli verilir. Diğer taraftan tencere içinde su kaynatılır. Hazırlanan köfteler içine atılıp haşlanır. Haşlandıktan sonra köfteler kepçe ile servis tabağına alınır. Üzerine sarımsaklı sos yapılıp dökülür.
Kıymanın Hazırlanışı:
Yarım kilo kıyma, tencere içinde soldurulur. İçine yağ, doğranmış soğanlar konulup kavrulur. İçine dövülmüş ceviz, karabiber, tuz kıyılmış maydanoz konulur. Soğuduktan sonra köfte içinde kullanılır.
Sosun Hazırlanışı:
Dört, beş sarımsak dövülür. İçine sıvı yağ, bir kaşık salça, kırmızı biber konulup hazırlanır. Yapılan köftelerin üzerine dökülür.

Humus
Malzemeler:
Yarım kilo nohut, dört kaşık tahin
İki limonun suyu, beş diş sarımsak
Sıvı yağ, tuz, kimyon
Maydanoz, kırmızı biber
Bir fincan sıvı yağ, bir çay kaşığı sumak
Yapılışı:
Nohut akşamdan ıslatılır. Islatılan nohut yumuşayıncaya kadar pişirilir. İyice pişen nohut süzgeçten geçirilir. Macun haline gelen nohudun içine dövülmüş sarımsak, tahin, kimyon, tuz, limon suyu, bir fincan su konulup bir taşım pişirilir. Karışım servis tabağına konulur. Üzerine yağ biber karışımı kızdırılarak dökülür. Maydanoz ve sumakla süslenerek servis yapılır.

Baba Gannuş
Malzemeler:
Dört adet iri topak patlıcan, iki kaşık tahin
Beş diş sarımsak, karabiber, tuz
Limon, kırmızı biber
Bir çay fincanı sıvı yağ, yarım demet maydanoz
Yapılışı:
Patlıcanlar kabuklu olarak közde veya fırında pişirilir. Pişen patlıcanların kabukları soyulur. Çatalla tabak içinde iyice ezilir. İçine dövülmüş sarımsak, limon suyu, tuz, karabiber, tahin konulup iyice karıştırılır. Karışım macun şeklini alıncaya kadar iyice karıştırılır. Servis tabağına konulup üzerine kırmızı biberle yağ karışımı dökülür. Maydanoz ile süslenerek servis yapılır.

Tutmaç Çorbası
Malzemeler:
Yarım kilo un, bir yumurta
Bir su bardağı yeşil mercimek, iki kaşık katı yağ
Tuz, üç diş sarımsak, bir kase yoğurt, nohut
Kırmızı biber, nane, bir çay bardağı un, bir kaşık sıvı yağ
Yapılışı:
Tepsi içinde unun ortası açılır. İçine tuz, yumurta konulup, normal bir hamur yapılır. Hamurlardan da bezeler yapılır. Merdane yardımıyla çok ince olmayacak şekilde hamur açılır. Yağsız tavada tam pişmeyecek şekilde pişirilir. Çok az pişen bazlamalar kibrit çubuğu kalınlığında ince ince kesilir.
Diğer taraftan tencere içinde mercimek haşlanır. İçine haşlanmış nohut ve tuz atılır. Kaynayan suyun içine hazırlanan hamurlar atılıp, çok su kalacak şekilde pişirilir. Başka bir tarafta bir çay bardağı un, bir kaşık sıvı yağ, tuz konulur, yoğrulur. Yoğrulan hamurdan ufak parçalar kesilir. Tavada sıvı yağ kızıncaya kadar pişirilir. Kıkırdak haline gelen hamurlar pişen çorbanın içine dökülür.
Tabaklara çorbalar konulur. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Yoğurdun üzerine kızdırılmış yağ, biber, nane karışımı dökülüp servis yapılır.

4.1.3. İNANMALAR
Çocuğu doğup yaşamayan birisi eğer çocuğu yaşarsa adı Mehmet olan yedi aileden bir parça bez alarak bu bezleri birleştirip elbise diker ve çocuğuna giydirir.
Doğum yapan kadının evine un getirmezler. Un getirileceği zaman bebeği dışarı çıkarırlar. Unu eve öyle koyarlar. Gelen undan alıp bebeğin anlına, yanaklarına sürerler. Büyüsün, saçı, sakalı ağarana kadar yaşasın anlamındadır.
Doğum yapan kadının yanına al basmasın diye kırmızı bir şey giyinip gelinmez.
Hamile kadının saçını kestirmezler. Eline ve saçına kına yaktırmazlar. Doğacak bebeğin ömrünün kısa olacağına inanılır.
Cuma akşamları çocuklara sakız çiğnetmezler. Ölü eti çiğnenmiş gibi olacağına inanılır.
Örümceğin yuvası cuma günü bozulmaz.
Saçın uzunu iyidir. Kadın öldüğü zaman göğsünü kapatması gereklidir. Bu nedenle saç kestirmek istemezler.
Leylekler geldiğinde ayaktaysan işinin iyi olacağına, o yıl her işin yolunda gideceğine inanılır.
Akşamları süt verilmez. İneğin hastalanacağına inanılır. Eğer mutlaka verilmesi gerekiyorsa süt verilen tasın üstüne yeşil bir yaprak konulur.
Yumurta kabuğunu çiçeğe takarlar. Nazara uğrayıp solmasın anlamındadır.
Dolu yağarken evin ilk ve tek kızı doluyu bıçakla keser. Kesilen dolu parçasıyla bıçağı evin önüne koyar. Bu şekilde dolunun kesileceğine inanılır.
Eşiğe düşmeyi iyi saymazlar. Eşiğe düşen kişi cinlerin çocuklarının üzerine düşmüş olur.

Gökkuşağının altından geçmeyi başaran kişinin kızsa erkek, erkekse kız olacağına inanılır.
Hava karardıktan sonra acı soğan, kazan ve leğen istemeyi iyi saymazlar.
Hızlı yağan yağmurda evin en büyük çocuğu ocağın altına konulan mangal demirini sırasıyla sayarak atar. Atarken dua okur. Demiri attıktan kısa bir süre sonra yağmurun duracağına inanılır.
Namaz kıldıktan sonra, edilen duanın bitiminde Âyete’l Kürsî okunur. Bir sağına, bir soluna, bir yere bir göğe ayrı okunup üflenir. En son okunan Âyete’l Kürsî yutulur. Namazdan bu şekilde kalkan kişinin evine hırsız girmeyeceğine, hırsız gelse bile evin kapısını bulamayacağına inanılır.
Nazar değmesin diye üzerlik adı verilen bir tohumu yağda kavurup kişiye koklatırlar.
Nazar değmesin diye yanmış kömürü yani közü bir kap suya yedi defa her seferinde dua okuyarak atarlar. Köz suyun içinde parça parça olur. Bu dualı ve kömürlü suyu nazar değen çocuğa içirirler. Elini yüzünü bu suyla yıkarlar. Kalan suyu ayakla basılmayan bir yere dökerler. Bu şekilde çocuğun nazardan kurtulacağına inanılır.
Suyu eşiğe dökmezler. Sıcak suyu serpmeyi tercih ederler. Çünkü eşiğe dökülen su ya da serpilen sıcak suyun cinlerin üzerine döküldüğüne inanılır.
Suyun içine (dere, çay, su birikintisi) tuvalet yapılmaz. Öbür dünyada kirpiklerle bu pisliğin ayıklanacağına inanılır.
Sünnet olan çocuğun sünnet sırasında annesinin ağlamasını iyi saymazlar. Ağlayan annenin gelinini kıskanacağına inanılır.
Süpürgeye oturmayı uğursuzluk sayarlar.
Tırnağı akşam kesmezler. Tırnağını akşam kesen birinin iftiraya uğrayacağına inanılır. Perşembe günü cumaya hazırlık olsun diyerek tırnak keserler.

Sözlük
-A-
Al: Düğünde güveyin boynuna atılan mendil büyüklüğünde kırmızı bez. 2. Kadınların alınlarına bağladıkları yeşilli kırmızılı ipek örtü.
Ala: Karışık renkli, alaca. 2. Açık kestane renginde olan.
Alaca: Siyahla beyaz karışık renk, siyahlı beyazlı.
Âlem: 1. Dünya, acun, cihan. 2. Çevre. 3. Durum ve koşullar. 4. El gün, herkes. 5. Eğlence.
Anadan belli: Doğuştan işareti, nişanı olan.
Anay: Ara bozucu, müzevir.
Anay pazarı: Ara bozuculuğun çok olduğu yer.
Aplak: 1. Tembel. 2. Budala, şaşkın.
Arşın: Eskiden kullanılan ve aşağı yukarı metrenin üçte ikisine eşit olan uzunluk ölçüsü.
Asbab: Çamaşır.