Depremler

GİRİŞ:

Depremin neden olduğu kayıplar da hemen can kayıpları kadar korkunç olmaktır. Depremler bir çok ülkenin ekonomisinde büyük yaralar açmaktadır. Örneğin; 1985 Mexica depremi 4 Milyar dolar, 1989 Loma Prieta depremi 6 milyar dolar maddi kayba neden olmuştur.

Her yıl Dünya da 20 bin civarında can kaybı ile fiziksel ekonomik kayıplar oluşturan ortalama 15 yıkıcı deprem ve 12 milyon civarında da küçük depremler meydana gelmektedir. Afet boyutuna ulaşabilecek depremler, yerkabuğu içerisinde faylar boyuna biriken enerjinin kayaçların direncini aşmasıyla aniden boşalarak karmaşık elastik dalgalar şeklinde yayılması sonucu, yeryüzünün titreşmesi şeklinde gerçekleşir.

Yer kürenin üst kesiminde oluşan gerilmelerin esas kökeni yer içindeki ısı ve basınçtır. Yer kürenin derin kısımlarına doğru ısı ve basıncın artması sonucu yer kabuğu içinde oluşan ısı akımları, yer kabuğunu hareket etmesine neden olur. Bu rejimde levha adı verilen söz konusu parçalar ya birbirlerinden uzaklaşır ya da ortak sınırları boyunca zıt yönlere kayarlar.

Son yüzyılda ülkemizde doğal afetlerin ülkemizde doğal afetlerin neden olduğu fiziksel ve ekonomik kayıpların çok büyük bir kısmı depremlere aittir. Bu dönemde depremler ülkemizde 80 bin can kaybıyla 586 bin yapının yıkılmasına veya ağır hasar görmesine neden olmuştur.

Deprem esnasında yapılara gelecek yüklerin büyüklükleri kesin olarak gerçeğe yakın hesaplanmalıdır. Yapıların deprem güvenliğini bilinmesinde kesinlik yoktur. Çünkü depremin kendisi belirsizdir. Hiçbir depremler birbirinin ayını yer hareketleri ölçülmemiştir. Depreme dayanıklı yapıların inşaatı depreme dayanaklı yapı kurallarına uyulmasıyla gerçekleştirilebilir. Bu kurallara bağlı dikkat edilmesi gereken unsurlar;

a. Yer sarsıntıları

b. Düşey ve yatay deprem hareketleri
c. Kuvvetli rüzgarların etkileri
d. Yapıların inşaatı esnasında uyulması gereken kurallar olarak sıralanabilir.
Deprem mühendisliğinin tüm belirtilen hususlara bağlı amacı yapıların dayanaklı olmasının sağlamak ve deprem hasarlarının minimuma indirilmesine sağlamaktır.