Devrim tarihi ve Toplu Bilim Atatürk

Atatürk, bu girişimleri yakından izliyor ve onları belli bir çerçevede
toparlamayı düşünüyordu. Örneğin, yukarıda sözünü ettiğim Trakya-Paşaeli
örgütünün ileri gelenleri ile İstanbul'da görüşmüş olduğu anlaşılıyor. Kendi
ifadesine göre bunlar, --Osmanlı Devleti'nin izmihlalini çok kuvvetli bir
ihtimal dahilinde görüyorlardı. Vatanı Osmani'nin inkısama uğrayacağı
tehlikesi karşısında, Trakya'yı, mümkün olursa Garbi Trakya'yı da zaptederek,
bir kül olarak İslam ve Türk camiası halinde kurtarmayı düşünüyorlardı. Fakat
bu maksadın temini için o zaman varidi hatırları olan yegane çare
İngiltere'nin, bu mümkün olmazsa Fransa'nın muavenetini temin etmekti. Bu
maksatla bazı ecnebi rical ile temas ve mülakatlar da aramışlardı.
Hedeflerinin bir Trakya Cumhuriyeti teşkili olduğu anlaşılıyordu.--
(Atatürk, tarihsiz:3-4).
Bu arada, bir üyesine, --geldiği yere dönüp, başlarını belaya sokmamasının
söylendiği-- İzmir Redd-i İlhak örgütü de, hemen İzmir'in işgali üzerine
kurulmuştu. Atatürk'ün belirttiğine göre, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda,
kurulan örgütler arasında genel merkezi İstanbul'da olan --Vilayatı Şarkiye
Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti-- de vardı. Ayrıca, Trabzon'da da
--Muhafaza-i Hukuk-- adıyla bir örgüt kurulmuş ve İstanbul'da --Trabzon ve
Havalisi Ademi Merkeziyet Cemiyeti-- diye bir başka dernek oluşturulmuştu.