Eski Mısırda Bürokrasi

On sekizinci sülale zamanında imparatorluğun genişlemesinin sonucu, yalnız kuruluşlarda köklü değişiklik olmadı; bu genişleme imparatorluğun yapısını da değiştirdi.Mısırlı halklar Asyalı halklarla temas halindeydiler; bu yüzden, imparatorluk, bir dereceye kadar kozmopolit (dünya vatandaşı) oldu.Bu halkların bütününe göre, Mısırlıların geleneksel dininde fazla özel çizgiler vardı.Daha evrensel bir dine karşı duyulan ihtiyaç, dini aton ayrılığının nedeni olmuş gibidir.Ama bu şartlar din devrimini açıklamaya yetmez, din devrimini teşvik eden hükümdarın, benzeri olmayan kişiliğini de hesaba katmak gerekir.

Bu yeni tek tanrıcılıkta kral, büyük rahip ve peygamber görevlerini yerine getiriyordu; eski ahlak anlayışı ortadan kalkıyor ve yerine son derece özgürlükçü bir doğacılık geçiyordu.İçtenlik, bireysel yönelişlerle eylemler arasında uyum, din yükümlülüklerinin başında yer alıyordu.Yeni din, yaşama sevincini, doğaya ve canlı varlıklara aşkı aşırı derecede övüyordu.

Hükümdar, eski kültürlere karşı aldığı sert tedbirlere rağmen ülkenin bütününe kendini kabul ettirmeyi başaramadı.Aton devrimi yenilmişti ve bir an tehdit altında kalan Amon kültür önemli bir sınavdan yengin çıkıyordu.Amon rahipleri bu sonuçtan sivil iktidar için tehlikeli bir güç ve gurur elde etmiş oluyorlardı.

Eski Mısır bürokrasisinin, En eski bürokrasi olduğu sanılmaktadır.Milattan üç bin yıl kadar önce, Firavunlar döneminde, Nil nehrinin ulaşım yolu olarak ve sulama amacıyla kullanılmasının kurallara bağlanması gerekmişti.Bu kuralların uygulanmasına ve denetimine ilişkin ilk yazılı belgeler ve kurulan bürolar, Eski Mısır bürokrasisini oluşturmuştu.Eski Mısır bürokrasisinin ikinci önemli işi de firavun mezarlarının yapılması olmuştu.

Eski Mısır’ın çok gelişmiş idari yapısının ortaya çıkışında, hükümdarın ilahların yeryüzündeki temsilcisi sayılması, planlı ekonomi sisteminin uygulanması gibi faktörler rol oynamıştır.Nil Nehri’nin Mısır’ın ekonomisinde oynadığı büyük rol nedeniyle nehir taşmalarının sulama tesisleriyle önlenmesi gerekmiş; bu iş, çok büyük bir memurlar sınıfının ortaya çıkmasına yol açmıştır.Ayrıca Çin Seddi’nde olduğu gibi Kıptilerin de piramitler gibi zamanın şartlarına göre yapılması çok zor olan, yıllar süren ve yoğun bir iş gücü ve planlamayı gerektiren yönetsel projelere girmiş olmaları da Mısır bürokrasisinin gelişmesinde rol oynamıştır.

MISIR MEDENİYETİ


Ø Kuzey Afrika’da NİL NEHRİ ve etrafında kurulmuş olan bir medeniyettir.
Ø Etrafının çöl ve denizlerle kaplı olması, diğer medeniyetlerle etkileşiminin daha az olmasına sebep olmuştur.Bu yüzden Mısır Medeniyeti KENDİNE ÖZGÜ bir medeniyettir.
Ø Önceleri NOM adı verilen şehir devletleri varken, M.Ö. IV. binden itibaren Kral MENES’ten itibarenmerkezi krallık haline gelmiştir.Kral Menes’le FİRAVUNLAR DEVRİ başlar.
Ø Mısır krallarına FİRAVUN denirdi.Firavunlar dini ve siyasi otoriteyi kendilerinde toplamışlardı.
Kendilerini Tanrı olarak ilan etmişlerdi.

NOT: Mısır’daki TANRI-KRAL anlayışı, Mezopotamya2da ise RAHİP-
KRAL anlayışının egemen oluşu hem Mısır hem de Mezopotamya’da
LAİK olmayan yönetim anlayışını yansıtmaktadır.

Ø Dinleri çok tanrılıdır.Tanrılarını insan veya hayvan şeklinde tasavvur etmişlerdir.
Firavunlar için PİRAMİT’ler yapmışlar, ölülerini mumyalamışlardır.Bu durum öldükten sonra dirilme inancının olduğunu göstermektedir.Halk mezarlarına ise LABİRENT denilirdi.
Ø M.Ö. 5252te Persler, M.Ö. 333’te Büyük İskender tarafından işgal edilmiştir.

NOT: Büyük İskender’in istilası ile Yunan ve Mısır medeniyetleri birbirini etkilemişlerdir.

Ø M.Ö. 1280’de Hititlerle KADEŞ ANTLAŞMASINI imzaladılar.
Ø Kendilerine özgü HİYEROGLİF (Kutsal resim yazısı) yazısını kullanmışlardır.
Ø Yazılarını PAPİRÜS adı verilen bitki yapraklarına yazmışlardır.
Ø Eczacılık, kimya ve tıpta gelişmişlerdir(Mumyacılık).
Ø Matematikte Pi sayısını buldular.Astronomide gelişmişlerdi.Rasathaneler kurmuşlar ve Nil nehrinin taşma sürelerini hesaplamışlardı.

NOT: Dünyada GÜNEŞ YILI esasına dayalı ilk takvimi Mısırlılar yapmışlardır.Romalılar Mısır’dan aldıkları bu takvimi geliştirerek bugün kullandığımız Milat takvimini oluşturdular.

Ø Mısır ekonomisi tarım, ticaret ve madenciliğe dayanıyordu.